Surja Nebe – Komentim
بِسْمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ
عَمَّ يَتَسَآءَلُونَ عَنِ ٱلنَّبَإِ ٱلْعَظِيمِ ٱلَّذِى هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ ثُمَّ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ أَلَمْ نَجْعَلِ ٱلْأَرْضَ مِهَٰدًۭا وَٱلْجِبَالَ أَوْتَادًۭا وَخَلَقْنَٰكُمْ أَزْوَٰجًۭا وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًۭا وَجَعَلْنَا ٱلَّيْلَ لِبَاسًۭا وَجَعَلْنَا ٱلنَّهَارَ مَعَاشًۭا وَبَنَيْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعًۭا شِدَادًۭا وَجَعَلْنَا سِرَاجًۭا وَهَّاجًۭا وَأَنزَلْنَا مِنَ ٱلْمُعْصِرَٰتِ مَآءًۭ ثَجَّاجًۭا لِّنُخْرِجَ بِهِۦ حَبًّۭا وَنَبَاتًۭا وَجَنَّٰتٍ أَلْفَافًا إِنَّ يَوْمَ ٱلْفَصْلِ كَانَ مِيقَٰتًۭا يَوْمَ يُنفَخُ فِى ٱلصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجًۭا وَفُتِحَتِ ٱلسَّمَآءُ فَكَانَتْ أَبْوَٰبًۭا وَسُيِّرَتِ ٱلْجِبَالُ فَكَانَتْ سَرَابًا إِنَّ جَهَنَّمَ كَانَتْ مِرْصَادًۭا لِّلطَّٰغِينَ مَـَٔابًۭا لَّٰبِثِينَ فِيهَآ أَحْقَابًۭا لَّا يَذُوقُونَ فِيهَا بَرْدًۭا وَلَا شَرَابًا إِلَّا حَمِيمًۭا وَغَسَّاقًۭا جَزَآءًۭ وِفَاقًا إِنَّهُمْ كَانُوا۟ لَا يَرْجُونَ حِسَابًۭا وَكَذَّبُوا۟ بِـَٔايَٰتِنَا كِذَّابًۭا وَكُلَّ شَىْءٍ أَحْصَيْنَٰهُ كِتَٰبًۭا فَذُوقُوا۟ فَلَن نَّزِيدَكُمْ إِلَّا عَذَابًا إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفَازًا حَدَآئِقَ وَأَعْنَٰبًۭا وَكَوَاعِبَ أَتْرَابًۭا وَكَأْسًۭا دِهَاقًۭا لَّا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًۭا وَلَا كِذَّٰبًۭا جَزَآءًۭ مِّن رَّبِّكَ عَطَآءً حِسَابًۭا رَّبِّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ٱلرَّحْمَٰنِ ۖ لَا يَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطَابًۭا يَوْمَ يَقُومُ ٱلرُّوحُ وَٱلْمَلَٰٓئِكَةُ صَفًّۭا ۖ لَّا يَتَكَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ ٱلرَّحْمَٰنُ وَقَالَ صَوَابًۭا ذَٰلِكَ ٱلْيَوْمُ ٱلْحَقُّ ۖ فَمَن شَآءَ ٱتَّخَذَ إِلَىٰ رَبِّهِۦ مَـَٔابًا إِنَّآ أَنذَرْنَٰكُمْ عَذَابًۭا قَرِيبًۭا يَوْمَ يَنظُرُ ٱلْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَيَقُولُ ٱلْكَافِرُ يَٰلَيْتَنِى كُنتُ تُرَٰبًۢا
- Për çfarë e pyesin ata njëri-tjetrin?
- Për Lajmin e madh,
- rreth të cilit ata kanë kundërshtime.
- Ani, shpejt do ta marrin vesh!
- Sigurisht që shpejt do ta marrin vesh!
- A nuk jua kemi bërë Tokën si shtrat
- e malet si shtylla?!
- Ne ju kemi krijuar në çifte
- dhe gjumin jua kemi bërë për prehje.
- Natën jua kemi bërë mbulesë,
- ndërsa ditën e kemi caktuar për të punuar.
- Mbi ju kemi ndërtuar shtatë qiej të fortë
- dhe kemi vënë kandil (diell) të shndritshëm!
- Nga retë Ne ju lëshojmë ujëra të bollshme
- për rritjen e drithërave, bimëve
- dhe të kopshteve të dendura.
- Sigurisht, Dita e Ndarjes vendimtare është caktuar.
- Atë Ditë do të fryhet në Sur dhe ju do të vini grupe-grupe.
- Dyert e qiellit do të hapen
- dhe malet do të shtyhen tutje e do të bëhen si mirazh.
- Me të vërtetë, Xhehenemi do të bëhet pusi,
- vendbanim i caktuar (vendkthim) për ata që kanë tejkaluar kufijtë,
- që aty të mbeten për kohë të gjatë (përgjithmonë).
- Aty nuk do të shijojnë as freski, as pije,
- përpos ujit të valuar dhe qelbësirave,
- si shpërblim përkatës (të veprave të tyre).
- Në të vërtetë, ata as që e çonin nëpër mend se do të jepnin llogari
- dhe shpalljet Tona i mohonin prerazi.
- Por Ne çdo gjë e kemi shënuar në një libër (Leuhi Mahfudh).
- Prandaj do t’u themi: “Shijojeni këtë! Ne nuk do t’ju shtojmë gjë tjetër përveçse dënim!”
- Vërtet, për të devotshmit do të ketë fitore të shumta:
- kopshte dhe vreshta,
- vajza të reja, të së njëjtës moshë,
- dhe kupa të plota.
- Atje nuk do të dëgjojnë biseda të kota e as gënjeshtra. 36. Kështu është shpërblimi nga Zoti yt – dhuratë sipas meritës
- Zoti i qiejve dhe i Tokës dhe i gjithçkaje që gjendet midis tyre, i Gjithëmëshirshmi, të Cilit askush nuk do të mund t’i flasë (nga frika).
- Në ditën, kur Shpirti (Xhebraili) dhe engjëjt do të jenë të rreshtuar, nuk do të flasë askush, përveç atij që do t’i japë lejë i Gjithëmëshirshmi e që do të thotë të vërtetën.
- Ajo është Dita e Vërtetë, prandaj kush të dojë, le të kthehet te Zoti i vet (që në këtë jetë).
- Me të vërtetë, Ne ju kemi paralajmëruar se është i afërt dënimi, Ditën, kur njeriu do të shohë se ç’kanë bërë duart e tij dhe, kur jobesimtari do të thotë: “Ah, sikur të isha pluhur!”
Komentimi
“عَمَّ يَتَسَآءَلُونَ – Për çfarë e pyesin ata njëri-tjetrin?” – ata që e përgënjeshtrojnë Kuranin dhe njerëzit e tjerë në përgjithësi.
“عَنِ ٱلنَّبَإِ ٱلْعَظِيمِ – Për Lajmin e madh” – Allahu i përgjigjet kësaj pyetje. Ky lajm është ai me të cilin ka ardhur Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem. Është për qëllim argumentet e qarta dhe udhëzimi të cilin e ka sjell ai. Sidomos lajmet që kanë të bëjnë me Ditën e Gjykimit, ringjalljen dhe shpërblimin.
“ٱلَّذِى هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ – rreth të cilit ata kanë kundërshtime” – Prej njerëzve ka që e kanë besuar këtë lajm, ka që e kanë mohuar e ka që janë në mëdyshje rreth tij.
“كَلَّا سَيَعْلَمُونَ – Ani, shpejt do ta marrin vesh!” – Një ditë do ta dinë bindshëm, me bindje të plotë, se ai Lajm që e ka sjell Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka qenë i vërtetë. Kjo është dita kur e shohin me sytë e tyre Ditën e Gjykimit. Me këtë ajet Allahu i kërcënon ata që e kanë përgënjeshtruar Lajmin.
“ثُمَّ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ – Sigurisht që shpejt do ta marrin vesh!” – Konfirmim (në aspektin kuptimor).
Pas kësaj, Allahu fillon të numërojë mirësitë që ua ka dhënë njerëzve – robërve të Tij, duke i detyruar ta falënderojnë Atë dhe ta dinë se Ai ua ka dhënë ato.
“أَلَمْ نَجْعَلِ ٱلْأَرْضَ مِهَٰدًۭا – A nuk jua kemi bërë Tokën si shtrat” – E ka bërë tokën të përshtatshme për njerëzit, në dobi të tyre; nuk e ka bërë as të fortë (duke mos arritur ta punojnë apo të mos mundin të ecin mbi të), nuk e ka bërë të butë (duke mos pasur dobi prej saj apo duke mos mundur të qëndrojnë mbi të).
“وَٱلْجِبَالَ أَوْتَادًۭا – e malet si shtylla?!” – Malet për tokën janë sikur shtyllat që mbajnë ndërtesën, shtëpinë etj. Përmes tyre toka qëndron e palëvizshme. Edhe nëse është erë e fortë, nuk mundet t’i luhatë ato. Kjo tregon për përsosmërinë e forcës së Allahut dhe se Ai e ka plotësuar këtë mirësi ndaj njerëzve.
“وَخَلَقْنَٰكُمْ أَزْوَٰجًۭا – Ne ju kemi krijuar në çifte” – Allahu i ka krijuar njerëzit në lloje të ndryshme. Ka meshkuj, ka femra, ka të vegjël, të mëdhenj, të zi, të kuq, të bardhë, kjo sipas urtësisë së Allahut, i Cili dëshiron që njeriu të marrë mësim dhe ta njohë Fuqinë e Tij. Allahu, prej një njeriu të vetëm – Ademit, ka nxjerr njerëz të ndryshëm e të shumëllojshëm.
“وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًۭا – dhe gjumin jua kemi bërë për prehje” – Subete ka kuptimin e ndërprerjes së lodhjes. Njeriu kur të lodhet dhe bie të flejë, gjen prehje dhe i largohet ajo. Nëse nuk fle, i shtohet lodhja. Kjo është një mirësi e madhe për njerëzit. Kjo është prej argumenteve të Allahut. Secili njeri duhet të meditojë rreth kësaj. Allahu thotë në një ajet: “Të tjera shenja të Tij janë gjumi juaj natën…” Rum 23.
“وَجَعَلْنَا ٱلَّيْلَ لِبَاسًۭا – Natën jua kemi bërë mbulesë” – sikur një rrobë me të cilën vishet toka.
“وَجَعَلْنَا ٱلنَّهَارَ مَعَاشًۭا – ndërsa ditën e kemi caktuar për të punuar” – Dita është koha kur kërkohet furnizimi, përmes të cilit ne vazhdojmë të jetojmë. Edhe kjo është një prej mirësive të shumta.
“وَبَنَيْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعًۭا شِدَادًۭا – Mbi ju kemi ndërtuar shtatë qiej të fortë” – qiej të ashpër, të fortë.
“وَجَعَلْنَا سِرَاجًۭا وَهَّاجًۭا – dhe kemi vënë kandil (diell) të shndritshëm!” – një kandil që digjet, jep dritë. Qëllimi është për diellin. Ai është sikurse kandili apo llamba, që ndriçon dhe digjet. Dielli vazhdimisht lëshon nxehtësi. E megjithatë, Allahu e ka bërë që njeriu të ketë dobi të shumta prej diellit.
Pas kësaj, Allahu menjëherë përmend një gjë të kundërt me të, e cila ka freski dhe lagështi: shiu.
“وَأَنزَلْنَا مِنَ ٱلْمُعْصِرَٰتِ مَآءًۭ ثَجَّاجًۭا – Nga retë Ne ju lëshojmë ujëra të bollshme”– Shiu, pas nxehtësisë së diellit, e freskon ajrin dhe e lag tokën, dhe përmes tij pastaj ngjallet toka e mbinë bimët e shumta. Allahu në ajet tregon se ky shi zbret prej reve ashtu siç del uji prej rrobës kur shtrydhet. Shiu është brenda reve dhe pastaj zbret në tokë.
“لِّنُخْرِجَ بِهِۦ حَبًّۭا وَنَبَاتًۭا – për rritjen e drithërave, bimëve” – Përmes shiut, Allahu e ka bërë të mbinë llojet e kokrrave/drithërave dhe bimëve (që nuk janë kokrra).
“وَجَنَّٰتٍ أَلْفَافًا – dhe të kopshteve të dendura” – Për shkak të shiut të cilin e zbret Allahu, ato aq shumë rriten dhe zgjaten saqë e mbulojnë njëra-tjetrën, dhe njeriu kur është nën to është sikur nën një strehë që nuk laget nga shiu. Prej një shiu (dhe ujit të lumenjve apo përroskave që burojnë prej tokës), Allahu ka bërë që të mbinë bimë të llojllojshme e të ndryshme nga njëra-tjetra. Kjo është një prej mrekullive të Tij.
Pasi Allahu përmendi mirësitë që ia ka dhënë njerëzve në këtë botë, atëherë përmend gjendjen e njerëzve në Ditën e Gjykimit.
“إِنَّ يَوْمَ ٱلْفَصْلِ كَانَ مِيقَٰتًۭا – Sigurisht, Dita e Ndarjes vendimtare është caktuar” – Dita e Gjykimit. Është quajtur Dita e Ndarjes sepse Allahu do të ndajë dhe do të gjykojë mes robërve të Tij (secili do të marrë të drejtën që i takon), gjithashtu do të ndajë pasuesit e së vërtetës dhe të kotës, do të ndajë ata që kanë bërë padrejtësi nga ata që kanë qenë të drejtë. Në përgjithësi Allahu do t’i ndajë njerëzit në dy grupe të mëdha: banorët e Xhenetit dhe banorët e Xhehenemit. Kjo Ditë është e Caktuar, atë Allahu e ka caktuar për shpërblim (secili do të marrë shpërblimin për atë që ka vepruar, nëse ka vepruar keq do të dënohet e nëse ka vepruar mirë do të shpërblehet). Po ashtu kjo Ditë patjetër se do të ndodhë, nuk shtyhet dhe nuk përshpejtohet për asnjë moment. Njeriu duhet të meditojë rreth kësaj Dite të Caktuar, të cilës për çdo ditë i afrohet.
“يَوْمَ يُنفَخُ فِى ٱلصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجًۭا – Atë Ditë do të fryhet në Sur dhe ju do të vini grupe-grupe” – Engjëlli i ngarkuar me detyrën e fryrjes në Sur është Israfili. Ai do t’i fryjë Surit në herën e parë dhe të gjithë njerëzit (prej zërit të madh) do të vdesin. Ndërsa, do t’i fryjë Surit në herën e dytë dhe të gjithë njerëzit do të ringjallen për të dalë para Allahut. Qëllimi me këtë ajet është fryrja e dytë në Sur. Secili grup do të vijë në këtë qëndrim madhështor, ku toka do të rrafshohet e do të jetë si një fushë e shkretë (pa lugina e pa kodra) dhe njerëzit do të vijnë sipas Librit që u është zbritur.
“وَفُتِحَتِ ٱلسَّمَآءُ فَكَانَتْ أَبْوَٰبًۭا – Dyert e qiellit do të hapen” – Qielli do të çahet dhe do të bëhen dyer të shumta, pasi ka qenë një kulm mbrojtës për tokën. Kjo tregon për madhështinë e fuqisë së Allahut. Më parë Allahu i përshkruaji qiejt se janë të fortë, e kur t’i shkatërrojë, do të hapen e do të duken sikur janë dyer të shumta.
“وَسُيِّرَتِ ٱلْجِبَالُ فَكَانَتْ سَرَابًا – dhe malet do të shtyhen tutje e do të bëhen si mirazh” – malet e kodrat do të lëvizin e do të goditen me njëra-tjetrën dhe do të bëhen sikur pluhur, rërë, dhe do të jenë sikur një mirazh që shihet në shkretëtirë.
“إِنَّ جَهَنَّمَ كَانَتْ مِرْصَادًۭا – Me të vërtetë, Xhehenemi do të bëhet pusi” – Allahu do ta vendosë si pritë për jobesimtarët. Xhehenem është prej emrave të Zjarrit. Për shkak të thellësisë dhe errësirës së madhe është quajtur Xhehenem. Zjarri i ahiretit ka nxehtësi, por nuk bën dritë (në të është errësirë).
“لِّلطَّٰغِينَ مَـَٔابًۭا – vendbanim i caktuar (vendkthim) për ata që kanë tejkaluar kufijtë” – Kufiri i njeriut është të adhurojë vetëm Allahun, pa i shoqëruar të tjerë, siç sqarohet tek ajeti: “Unë nuk i krijova xhindet dhe njerëzit përveçse që të më adhurojnë.” Dharijat 56. Nuk lejohet të tejkalohet ky kufi duke adhuruar dikë tjetër, apo duke neglizhuar obligimet, apo duke vepruar ndalesa e mëkate. Kush e tejkalon këtë kufi, atëherë xhehenemi do të jetë vendkthim për të. Njeriu mund të tejkalojë kufijtë edhe në raport me njerëzit e tjerë, si: duke iu bërë padrejtësi në pasuri e tyre, në jetën dhe nderin e tyre (këto janë të ndaluara).
Allahu e ka quajtur Xhehenemin vendkthim për të tillët, sepse kjo tokë nuk është vendqëndrimi, por është urë kalimi për në ahiret. Zjarri i xhehenemit kurrë nuk do të shuhet e nuk do të zhduket dhe banorët e tij do të jenë aty përgjithmonë. Është obligim të besojmë se Xheneti dhe Xhehenemi ekzistojnë qysh tani, janë të krijuara që tani dhe ato janë dy banesa të përhershme. Ai që hyn në xhenet, do të jetë përherë në të dhe kurrë nuk do të dalë prej aty. Ndërsa, në Xhehenem do të mbesin përherë jobesimtarët, mirëpo është një grup i njerëzve që do të hyjnë në Xhehenem, por nuk do të mbesin përherë në të, ata janë: Mëkatarët prej besimtarëve- ata që kanë vdekur pa u penduar prej mëkateve, apo ata të cilëve Allahu nuk ua ka pranuar pendimin dhe dëshiron t’i ndëshkojë (për ato që kanë bërë). Këta do të futen në Xhehenem për aq sa dëshiron Allahu, pastaj përfundimi i tyre do të jetë Xheneti.
“لَّٰبِثِينَ فِيهَآ أَحْقَابًۭا – që aty të mbeten për kohë të gjatë (përgjithmonë)” – Kjo kohë e gjatë nuk ka përfundim, ata do të jenë përherë në të (Xhehenem).
“لَّا يَذُوقُونَ فِيهَا بَرْدًۭا وَلَا شَرَابًا – Aty nuk do të shijojnë as freski, as pije” – Banorët e Xhehenemit nuk do të kenë freski prej jashtë e as nuk do të pinë diçka që ua freskon nxehtësinë e brendshme. Kur ata i kap etja e madhe, u jepet ujë i nxehtë sikur xehja e shkrirë, i cili ua përcëllon fytyrat dhe ua copëton zorrët.
“إِلَّا حَمِيمًۭا وَغَسَّاقًۭا – përpos ujit të valuar dhe qelbësirave” – Nuk do të kenë asnjë pije tjetër përveç këtij uji të valuar dhe ujit me erë të keqe e të neveritshme e që është shumë i ftohtë, apo papastërtive/fëlliqësive që dalin prej banorëve të xhehenemit. Kur bashkohen këto lloje të ndëshkimeve, atëherë kjo tregon se ndëshkimi është shumë i madh për ata që janë banorë të xhehenemit.
“جَزَآءًۭ وِفَاقًا – si shpërblim përkatës (të veprave të tyre)” – Allahu nuk u bën padrejtësi atyre, Ai nuk ka nevojë për robërit e Tij, Ai është i vetëmjaftueshëm. Por kjo gjë është shpërblim përkatës – në pajtueshmëri me veprat që kanë bërë. “Në të vërtetë, Allahu nuk u bën njerëzve asnjë të keqe, por njerëzit i bëjnë keq vetvetes.”. Junus 44.
“إِنَّهُمْ كَانُوا۟ لَا يَرْجُونَ حِسَابًۭا – Në të vërtetë, ata as që e çonin nëpër mend se do të jepnin llogari” – Nuk e kanë çuar ndërmend se do të dalin para Allahut për të dhënë llogari, por e kanë ndje veten të lirë.
“وَكَذَّبُوا۟ بِـَٔايَٰتِنَا كِذَّابًۭا – dhe shpalljet Tona i mohonin prerazi” – ka prej tyre që e kanë mohuar llogarinë me gojët e tyre.[1] Kanë mohuar se do të dalin para Allahut për të dhënë llogari, kanë thënë: “Kjo është gënjeshtër, çmenduri, këto janë trillime e përralla!” Edhe sot ka nga njerëzit të cilët përgënjeshtrojnë të Dërguarit e Allahut dhe Librat e zbritur.
“وَكُلَّ شَىْءٍ أَحْصَيْنَٰهُ كِتَٰبًۭا – Por Ne çdo gjë e kemi shënuar në një libër (Leuhi Mahfudh)” – Këtu hyjnë Veprat e Allahut – krijimi e drejtimi i universit dhe gjithashtu veprat e thëniet e njerëzve. “أَحْصَيْنَٰهُ” – e ka llogaritur me llogaritje precize, të hollësishme, dhe e ka shënuar atë. Siç ka ardhur në hadith, Allahu çdo gjë që do të ndodhë e ka shkruar pesëdhjetë mijë vjet para se të krijoheshin qiejt e toka.
“فَذُوقُوا۟ فَلَن نَّزِيدَكُمْ إِلَّا عَذَابًا – Prandaj do t’u themi: “Shijojeni këtë! Ne nuk do t’ju shtojmë gjë tjetër përveçse dënim!” – Kjo si poshtërim e nënçmim. Sikur u thuhet: Kurrë nuk do t’ua largojmë ndëshkimin e as nuk do t’ua lehtësojmë, përveçse do t’ua shtojmë atë.
Pastaj Allahu përmend shpërblimet dhe kënaqësitë e përgatitura për të devotshmit.
“إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفَازًا – Vërtet, për të devotshmit do të ketë fitore të shumta (Xheneti)” – Të devotshmit janë ata që a kanë frikë ndëshkimin e Allahut, duke vepruar urdhrat dhe duke iu larguar ndalesave. Për ta Allahu ka përgatitur fitore.
Pastaj Allahu na sqaron një pjesë të kësaj fitore:
“حَدَآئِقَ وَأَعْنَٰبًۭا – kopshte dhe vreshta” – rrushi është pjesë e kopshtit, mirëpo Allahu e ka veçuar në këtë ajet në mesin e të gjitha gjërave që gjenden në kopsht, për të treguar vlerën e këtij fruti.
“وَكَوَاعِبَ أَتْرَابًۭا – vajza të reja, të së njëjtës moshë” – të cilave u dallohen gjokset. Kjo formë është pjesa më e përsosur e gjoksit të grave.
“وَكَأْسًۭا دِهَاقًۭا – dhe kupa të plota” – të mbushura plotë, me verë.
“لَّا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًۭا وَلَا كِذَّٰبًۭا – Atje nuk do të dëgjojnë biseda të kota e as gënjeshtra” – Kur njeriu dehet flet fjalë të kota, andaj ato kupa edhe pse janë të mbushura me verë, nuk dehen ata që pinë prej tyre. Banorët e Xhenetit nuk gënjejnë. Allahu do të largojë urrejtjen apo zilinë apo xhelozinë prej zemrave të tyre ndaj njëri-tjetrit. Ata i bën vëllezër për njëri-tjetrin në kuptimin e plotë të fjalës.
“جَزَآءًۭ مِّن رَّبِّكَ عَطَآءً حِسَابًۭا – Kështu është shpërblimi nga Zoti yt – dhuratë sipas meritës” – për shkak të veprave të mira që kanë bërë, për largimin nga ndalesat etj. Ai është shpërblim i mjaftueshëm (ato kupa të mbushura u mjaftojnë atyre ndaj pijeve të tjera).
“رَّبِّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ٱلرَّحْمَٰنِ ۖ لَا يَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطَابًۭا – Zoti i qiejve dhe i Tokës dhe i gjithçkaje që gjendet midis tyre, i Gjithëmëshirshmi, të Cilit askush nuk do të mund t’i flasë (nga frika)” – midis tokës e qiellit siç janë: retë, planetët, yjet dhe të tjera që i dimë apo që nuk i dimë. Allahu është Zoti i gjithçkaje, i tërë universit. Ai është err Rrahman – i Gjithëmëshirmi, Ai që posedon mëshirë gjithëpërfshirëse. Para Atij njerëzit nuk kanë mundësi të flasin përveçse me lejen e Tij. Kur njerëzit të dalin para Allahut në Ditën e Gjykimit askush nuk flet atë Ditë veçse me lejen e Tij.
“يَوْمَ يَقُومُ ٱلرُّوحُ وَٱلْمَلَٰٓئِكَةُ صَفًّۭا ۖ لَّا يَتَكَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ ٱلرَّحْمَٰنُ وَقَالَ صَوَابًۭا – Në ditën, kur Shpirti (Xhebraili) dhe engjëjt do të jenë të rreshtuar, nuk do të flasë askush, përveç atij që do t’i japë leje i Gjithëmëshirshmi e që do të thotë të vërtetën” – Në Ditën e Gjykimit do të zbresin engjëjt e qiellit të dunjasë dhe do t’i rrethojnë krijesat. Pastaj do të vijnë engjëjt e qiellit të dytë pas tyre, e të qiellit të tretë, të katërt, të pestë, të gjashtë e të shtatë, të rreshtuar në rreshta, duke i rrethuar të gjithë njerëzit e xhindet që janë duke pritur të fillojë gjykimi. Numrin e shumtë të engjëjve nuk e di askush përveç Allahut. Këta engjëj dhe çdokush tjetër, nuk do të flasë atë Ditë, përveçse me Lejen e Allahut, por me kusht që të flasë me fjalë të vërteta me të cilat Ai është i kënaqur. Qëllimi është se Allahu do t’i japë leje ndokujt prej njerëzve që të ndërmjetësojë për të tjerët, si: u jep leje engjëjve, Pejgamberëve etj. Askush nuk mund të ndërmjetësojë tek Allahu për ndokënd veçse me lejen e Tij dhe për aq sa i jep leje Ai.
“ذَٰلِكَ ٱلْيَوْمُ ٱلْحَقُّ ۖ فَمَن شَآءَ ٱتَّخَذَ إِلَىٰ رَبِّهِۦ مَـَٔابًا – Ajo është Dita e Vërtetë, prandaj kush të dojë, le të kthehet te Zoti i vet (që në këtë jetë)” – Këto gjëra do të ndodhin vërtetë në Ditën e Gjykimit. Allahu na tregon se ajo Ditë është e Vërtetë, e kush dëshiron le të veprojë vepra të mira duke u kthyer tek Ai dhe me të cilat është i kënaqur.
“kush të dojë” – ne jemi të lirë të zgjedhim një rrugë, nuk jemi të detyruar, porse zgjedhja e dëshira jonë kthehet tek Allahu. Dëshira e njeriut është e ndërlidhur ngushtë me Dëshirën e Allahut, siç thotë: “për secilin nga ju që dëshiron të ndjekë rrugën e drejtë. Por ju nuk mund të dëshironi, përveçse me vullnetin e Allahut, Zotit të botëve!” Tekwir 28-29. Kjo na sqarohet në shumë vende në Kuran në mënyrë që njeriu të mos mbështetet në veten, forcat dhe dëshirat e tij. Ai duhet të kërkojë mbrojtje e strehim tek Allahu dhe ta lusë ta udhëzojë në rrugën të cilën e do Ai. Njeriu nuk mund të thotë “Jam i lirë, dëshiroj çfarë të dua!”, porse nuk ka mundësi të dëshirojë diçka veçse pasi atë gjë ta dëshirojë Allahu.
“إِنَّآ أَنذَرْنَٰكُمْ عَذَابًۭا قَرِيبًۭا يَوْمَ يَنظُرُ ٱلْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَيَقُولُ ٱلْكَافِرُ يَٰلَيْتَنِى كُنتُ تُرَٰبًۢا – Me të vërtetë, Ne ju kemi paralajmëruar se është i afërt dënimi, Ditën, kur njeriu do të shohë se ç’kanë bërë duart e tij dhe, kur jobesimtari do të thotë: “Ah, sikur të isha pluhur!” – Në këtë ajet, Allahu na tërheq vërejtjen ndaj një dënimi i cili është afër të ndodhë: Dita e Gjykimit. Edhe nëse kjo botë vazhdon të ekzistojë me miliona vite, prapëseprapë ajo Ditë është afër, ngaqë do të ndodhë një ditë (çdoherë i afrohemi asaj). “duart e tij” – qëllimi është se çfarë ka vepruar njeriu, jo vetëm duart e tij. Veprat e tij janë të shënuara në librin e tij të cilin do ta lexojë me sytë e tij. Atë Ditë kur jobesimtari të shohë vështirësitë e saj dhe dënimin e madh të përgatitur për jobesimtarët, do të thotë: “Ah, sikur të isha pluhur!” – D.m.th.: sikur të isha dhé e të mos isha krijuar fare, apo sikur mos të isha ringjallur fare por të mbetesha dhé i varrit, apo sikur të isha si kafshët që pas gjykimit do të bëhen dhé.
[1] Edhe sot thonë “Me vdekjen përfundon çdo gjë!”
Hoxhë Lulzim Perçuku.
🖊Transkriptim
