Dija e Allahut – Cilësi e Tij
Allahu thotë: “Ai është i Gjithëdijshmi, i Urti” Tahrim 2.
Dija është Cilësi e Allahut që tregon për përsosmëri. Ajo ka përfshirë çdo gjë. Prej Emrave të Allahut janë i Gjithëdijshmi dhe i Urti. Gjithashtu prej Cilësive të Allahut është Dija dhe Urtësia.
Kur besimtari beson se Allahu është i Gjithëdijshëm dhe se çdo gjë të cilën e ka krijuar dhe ligjësuar e ka bërë me urtësi madhështore, atëherë kjo do ta shtyjë të gjejë prehje e qetësi në shpirt ndaj të gjitha gjykimeve të Allahut, qofshin universale apo sheriatike.
I Urti – El Hakim që do të thotë: Gjykatësi dhe Ai që ka perfeksionuar çdo gjë. Ky emër tregon se i gjithë gjykimi dhe ligji i takon vetëm Allahut dhe se Ai është i cilësuar me urtësi.
Ky ajet na tregon se Allahu ka urtësi dhe ka gjykim.
Gjykimi i Allahut ndahet në dy lloje:
- Universal: Gjykimi për krijesat: krijimi, furnizimi, jeta, vdekja etj. Ajeti kuranor: “…derisa të më lejojë babai im (qellmi është me gjykimin universal) ose të më gjykojë Allahu, sepse Ai është Gjykatësi më i mirë..” Jusuf 80.
- Sheriatik/fetar: Shpallja me të cilën i ka dërguar Pejgamberët, legjislacionet në Librat të zbritur. Allahu thotë: “Ky është ligji i Allahut, Ai ju gjykon ju” Mumtehine 10.
Allahu është el Hakim – Gjykatësi, Ai gjykon për krijesat e Tij, në këtë dunja dhe në ahiret. Në këtë jetë gjykon duke zbritur ligjet e Tij te Pejgamberët dhe të Dërguarit e Tij. Ai do të gjykojë mes robërve të Tij në Ditën e Gjykimit, me drejtësi. Ai e ka përkryer çdo gjë që e ka krijuar, e ka vendosur çdo gjë në vendin e duhur, Atij i takon urtësia e plotë në atë që ka krijuar dhe në atë që ka urdhëruar. Dhe gjithashtu Ai i ka përkryer këto. Allahu çdo gjë e krijon dhe e vepron me urtësi, e jo pa qëllim apo kot së koti; çdo gjë që e ka vepruar dhe thënë është e drejtë dhe e saktë.
Urtësia e Allahut është Cilësi që qëndron në Veten e tij (cilësi qenësore), siç janë dhe cilësitë e tjera: shikimi, dëgjimi, forca, dija etj. Në këtë kuptim ajo ndahet në dy lloje: 1. Urtësia që ka të bëjë me krijimin e Tij. 2. Urtësia që ka të bëjë me fenë e Tij.
Allahu thotë: “i Gjithëdijshmi, i Mirinformuari” Tahrim 3.
El Khabir – I Mirinformuari: Allahu me dijen e Tij ka përfshirë çdo gjë, deri në detaje dhe imtësirat më të vogla. Allahu ka dije gjithëpërfshirëse për të gjitha çështjet (edhe i di gjërat e jashtme edhe të brendshme në detaje), mirëpo gjithashtu (pastaj tregon në mënyrë të veçantë se) Ai di detajet dhe hollësirat e tyre. Këtu e veçanta ka ardhur pas të përgjithshmes.
Kur njeriu beson në këta dy emra atëherë do t’i shtohet frika ndaj Allahut në vetmi dhe në publik (e jo vetëm në publik), ngase e di se Allahu është el Alim dhe el Khabir.
Sqarim i Dijes së Allahut
Allahu thotë: “Ai di çfarë hyn në tokë dhe çfarë del prej saj, çfarë zbret nga qielli dhe çfarë ngrihet drejt tij.” Sebe 2. “çfarë hyn në tokë”, si: uji i shiut, farat, thesaret, mineralet, metalet, të vdekurit, insektet, krimbat etj. “çfarë del prej saj”, si: burimet, bimët, insektet, mineralet etj. “çfarë zbret prej qielli” si: shiu, bora, rrufeja, breshëri, Shpallja, engjëjt, urdhri i Allahut etj. “çfarë ngrihet drejt tij” si: veprat e mira, engjëjt, shpirtrat e njerëzve, lutjet etj. Dija e Tij ka përfshirë çdo gjë.
Dhe: “Ai i ka çelësat e së padukshmes (gajbit) dhe vetëm Ai i njeh ato. Ai e di ç’ka në tokë dhe në det; asnjë gjeth nuk bie, pa e ditur Ai dhe nuk ekziston asnjë kokërr në errësirat e tokës, as e njomë, as e thatë, që të mos jetë shënuar në Librin e qartë (Leuhi Mahfudh).” Enam 59. Ajeti flet për gajbin absolut, të cilin e di vetëm Allahu. Vetëm Ai i di çelësat e së padukshmes. Nuk i di as ndonjë engjëll sado që është afër Allahut, e as ndonjë Pejgamber. Këta çelësa të së padukshmes (gjithmonë pas tyre pasojnë gjëra të tjera, pas tyre fillon apo hapet diçka tjetër) janë: “Pa dyshim, vetëm Allahu e di Orën e caktuar. Ai e zbret shiun dhe e di ç’ka në barkun e shtatzënës. Asnjë njeri nuk di ç’do të fitojë nesër dhe askush nuk di se në ç’vend do të vdesë.” Lukman 34. E para: Ora e Kiametit. Kur ndodh Kiameti, do të vijë jeta e përtejme (kur ndodh Kiameti kjo e çelë jetën e ardhshme). E dyta: Zbritja e shiut, përmes shiut largohet thatësia e tokës (pas tij fillon gjallëria e tokës dhe vijnë pastaj mirësi të shumta). E treta: Ajo që është në barkun e shtatzënave, njeriut dhe gjallesave të tjera, përfshihet çdo mitër (pas fetusit fillon/nis jeta); shumë gjëra e gjendje që lidhen me fetusin janë të panjohura për njerëzit. E katërta: Ajo që do ta veprojë njeriu të nesërmen, ai bën plane por nuk e di a do të arrijë t’i realizojë ato (është çelës sepse tregon për nisjen e një punë të nesërmen). E pesta: Vendin ku do të vdesë personi (në vendin e tij, apo në një tjetër, në tokë apo në det apo në ajër, nuk e di as çastin e vdekjes (kur vdes hyn në botën tjetër, nis jeta e ardhme). Këto i di vetëm Allahu.
“Ai e di ç’ka në tokë dhe në det”- flet në mënyrë të përgjithshme. Të gjitha llojet e krijesave në tokë i di vetëm Allahu. Askush nuk mund të numërojë se sa bota të krijesave janë në tokë. Sot njerëzit çdo ditë zbulojnë krijesa të reja. Askush nuk e di se sa lloje dhe bota të krijesave janë në det (këtu futen edhe margaritarët, gurët e çmuar etj.). Pastaj na shtjellon me detaje Dijen e Tij: “asnjë gjeth nuk bie, pa e ditur Ai”, e di vendin dhe kohën kur bie ai gjeth (qoftë i pemës që rritet në tokë, apo në ujë, e madhe apo e vogël etj.). Ai e di edhe për çdo gjeth që krijohet në këtë botë. Dija e Tij është gjithëpërfshirëse. “asnjë kokërr në errësirat e tokës” veçse di për të, kokërr që njeriu nuk mund ta shikojë me sytë e tij të lirë (për shkak të errësirave). “as e njomë, as e thatë” veçse e di Ai. “që të mos jetë shënuar në Librin e qartë (Leuhi Mahfudh)”- Të gjitha këto janë të shënuara në Pllakën e ruajtur – Leuhi Mahfudh, në të cilën është shkruar çdo gjë. Përveç që janë në Dijen e Allahut, po ashtu Ai i ka shkruar në të (çdo gjë, qoftë e madhe apo e vogël, të gjitha ndodhitë etj.).
Dija e Allahut ka përfshirë çdo gjë, Atij nuk mund t’i fshehët diçka. Ai i di gjërat në tërësinë e tyre dhe në detajet e tyre. Çdo gjë që ka qenë, që është dhe që do të ndodhë, Ai e di, madje e di edhe një gjë që nuk është se sikur të ishte si do të ishte.
Dhe: “Dhe asnjë femër nuk mbetet shtatzënë e as nuk lind pa dijeninë e Tij.” Fatir 11. Këtu hyjnë të gjitha femrat (qofshin nga lloji njerëzor apo nga gjallesat), edhe kafshët që çelin përmes vezëve. Allahu e di fillimin e një shtatzënie dhe përfundimin e saj (lindjen).
Dhe: “që ju ta dini se Allahu është i Fuqishëm për çdo gjë dhe se Ai përfshin gjithçka në diturinë e Tij.” Talak 12. Dija e Allahut ka përfshirë çdo gjë, qoftë e madhe apo e vogël, qoftë nëse ka të bëjë me veprat e Tij apo të krijesave; qoftë nëse janë të gjëra kaluara, të tashme apo të ardhme. Ashtu siç njerëzit nuk mund të dalin jashtë fuqisë dhe krijimit të Allahut po ashtu nuk kanë mundësi të dalin jashtë dijes dhe dëshirës së Tij.
Dobia kur njeriu mëson këto dy Cilësi të Allahut, i forcohet ndjenja se është nën mbikëqyrjen e Tij. Ku do që është, Allahu e sheh dhe e di çfarë vepron. Kjo shton frikën ndaj Allahut që të mos i bëjmë mëkat as në publik e as në vetmi.
Hoxhë Lulzim Perçuku – Akide uasitije – Transkriptim.
