Surja el Inshikak
بِسْمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ
إِذَا ٱلسَّمَآءُ ٱنشَقَّتْ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ وَإِذَا ٱلْأَرْضُ مُدَّتْ وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ يَٰٓأَيُّهَا ٱلْإِنسَٰنُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّكَ كَدْحًۭا فَمُلَٰقِيهِ فَأَمَّا مَنْ أُوتِىَ كِتَٰبَهُۥ بِيَمِينِهِۦ فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًۭا يَسِيرًۭا وَيَنقَلِبُ إِلَىٰٓ أَهْلِهِۦ مَسْرُورًۭا وَأَمَّا مَنْ أُوتِىَ كِتَٰبَهُۥ وَرَآءَ ظَهْرِهِۦ فَسَوْفَ يَدْعُوا۟ ثُبُورًۭا وَيَصْلَىٰ سَعِيرًا إِنَّهُۥ كَانَ فِىٓ أَهْلِهِۦ مَسْرُورًا إِنَّهُۥ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ بَلَىٰٓ إِنَّ رَبَّهُۥ كَانَ بِهِۦ بَصِيرًۭا فَلَآ أُقْسِمُ بِٱلشَّفَقِ وَٱلَّيْلِ وَمَا وَسَقَ وَٱلْقَمَرِ إِذَا ٱتَّسَقَ لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَن طَبَقٍۢ فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ ٱلْقُرْءَانُ لَا يَسْجُدُونَ بَلِ ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ يُكَذِّبُونَ وَٱللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍۭ.
- Kur qielli të çahet,
- duke dëgjuar me bindje Zotin e vet, siç e meriton,
- kur Toka të sheshohet (nga rrënimi i maleve)
- dhe të flakë atë që ka brenda e të zbrazet,
- duke dëgjuar me bindje Zotin e vet, siç e meriton,
- atëherë ti, o njeri, që përpiqesh shumë për te Zoti yt, kështu që do ta takosh Atë.
- Ai, të cilit do t’i jepet libri i tij në dorën e djathtë,
- do ta ketë të lehtë llogarinë
- dhe do të kthehet i gëzuar te të afërmit e tij.
- Kurse ai, të cilit do t’i jepet libri i tij pas shpinës,
- do të lutet për të vdekur
- dhe në zjarr do të digjet,
- sepse ai jetonte i shkujdesur në familjen e tij,
- duke menduar se kurrë nuk do të kthehej (për të dhënë llogari).
- Po, Zoti i tij, sigurisht që i ka ndjekur të gjitha punët e tij!
- Betohem në kuqërrimin e muzgut,
- në natën e në gjithçka që ajo kaplon me errësirën e saj,
- si dhe në hënën e plotë,
- se ju, me siguri, do të kaloni gjendje pas gjendje!
- Çfarë kanë ata që nuk duan të besojnë?!
- E përse, kur u lexohet Kurani, nuk përulen në sexhde?!
- Përkundrazi, ata që nuk besojnë e quajnë atë gënjeshtër.
- Por Allahu e di mirë çfarë fshehin ata,
- prandaj shpallu atyre dënimin e dhembshëm (që i pret të gjithë),
- përveç atyre, që besojnë dhe bëjnë vepra të mira; ata do të shpërblehen pandërprerë.
Komentimi
“إِذَا ٱلسَّمَآءُ ٱنشَقَّتْ – Kur qielli të çahet”- të çahet, të hapet, duke u formuar vrima e dyer në qiell. Çarja apo hapja e qiellit bëhet kur të ndodhë Kiameti.
“وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ – duke dëgjuar me bindje Zotin e vet, siç e meriton”- Qielli do të fillojë të çahet duke iu bindur Allahut të Lartësuar, i Cili do ta urdhërojë të çahet e të shkatërrohet. Allahu ka krijuar shtatë qiej të fortë, mirëpo kur të vijë Urdhri i Allahut për t’u shkatërruar ato do të shkatërrohen. Allahu e ka krijuar qiellin dhe ai e dëgjon me bindje urdhrin e Tij kur ta urdhërojë për shkatërrim. Edhe në fillimin e krijimit të qiellit, ai i është bindur urdhrit të Tij, “Pastaj Ai iu kthye qiellit, që ishte në gjendje mjegullirë e i tha atij dhe Tokës: “Ejani të dy me hir a me pahir!”. Ata u përgjigjën: “Erdhëm me gjithë dëshirë e të bindur!” Fussilet 11. Njeriu, e cila është një qenie e dobët krahasim me qiellin, duhet të meditojë në këto krijesa madhështore, siç është qielli dhe planetët e tjera në qiell, se ato i binden urdhrit të Allahut, kurse njeriu me gjithë dobësinë e vet e kundërshton urdhrin e Tij.
“وَإِذَا ٱلْأَرْضُ مُدَّتْ – kur Toka të sheshohet (nga rrënimi i maleve)”- Toka ku jemi është e rrumbullakët, nuk është e shtrirë. Në Ditën e Gjykimit Allahu do ta bëjë të rrafshët, të shtrirë, pa kodra e male, kjo që njerëzit të shohin e të dëgjojnë njëri-tjetrin dhe të shohin/dëgjojnë thirrësin e Allahut njëjtë sikur ai që është afër sikur ai që është larg (duke qenë në një nivel).
“وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ – dhe të flakë atë që ka brenda e të zbrazet” – Të nxjerrë trupat e njerëzve jashtë, të varrosurit në varre, duke dal për tek Allahu.
“وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ – duke dëgjuar me bindje Zotin e vet, siç e meriton”- Kur të sheshohet dhe të nxjerrë atë që ka brenda e të zbrazet, këtë e bën duke dëgjuar me bindje urdhrin e Allahut siç e meriton.
“يَٰٓأَيُّهَا ٱلْإِنسَٰنُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّكَ كَدْحًۭا فَمُلَٰقِيهِ – atëherë ti, o njeri, që përpiqesh shumë për te Zoti yt, kështu që do ta takosh Atë”- Përfshin çdokënd që përpiqet. Dhe në këtë rrugëtim ai gjen vështirësi e mundime, por që patjetër kjo përpjekje e ka fundin tek Allahu, ngase do të vdesim dhe kur të vdesim do të kthehemi tek Ai. Ky ajet na bën të kuptojmë se çfarëdo vepra që bën njeriu, qoftë besimtar i cili bën vepra të mira, qoftë mëkatar i cili bën mëkate, është duke ecur drejt Allahut dhe fundin do ta ketë tek Ai (do ta takojë Atë); ai e kalon jetën me vështirësi, vuajtje e mundime dhe përfundimin e ka tek Allahu. Dhe kur kthehet tek Allahu e pret llogaridhënia. Ai që bën vepra të mira, këtë e bën që të arrijë kënaqësinë e Allahut, ndërsa ai që bën të këqija, me to e hidhëron Allahun.
“kështu që do ta takosh Atë” menjëherë si të vdesë njeriu, takimi i tij me Allahun është shumë afër.
Dhe njerëzit do të ndahen në dy grupe: 1. Ata që do ta marrin librin e tyre (të veprave) në dorën e djathtë. 2. Ata që do ta marrin librin e tyre pas shpine.
“فَأَمَّا مَنْ أُوتِىَ كِتَٰبَهُۥ بِيَمِينِهِۦ – Ai, të cilit do t’i jepet libri i tij në dorën e djathtë” – Këtu na jepet shenjë se ka prej njerëzve që do ta marrin librin e veprave të tyre në dorën e djathtë. Njerëzit gjithsesi kanë vepruar, mirëpo një grup do ta marrin librin në dorën e djathtë dhe të tjerët pas shpine. Ai që ka bërë punë të mira me të cilat Allahu ka qenë i kënaqur, do ta marrë librin e tij në dorën e djathtë. Dhe shpërblimi për të do të jetë:
“فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًۭا يَسِيرًۭا – do ta ketë të lehtë llogarinë”- Llogaria e lehtë është vetëm përmendja/numërimi i veprave që ka bërë (ke bërë këtë mëkat, ke bërë atë mëkat). Ka ardhur në hadith se Allahu pastaj do t’i thotë: “T’i kam mbuluar në dunja, do t’i fali sot.” Në këtë na shfaqet mirësia dhe dhuntia që Allahu ia jep robit të Tij besimtar.
“وَيَنقَلِبُ إِلَىٰٓ أَهْلِهِۦ مَسْرُورًۭا – dhe do të kthehet i gëzuar tek të afërmit e tij” -Pas kësaj llogarie (të lehtë) kthehet te familja e tij, që është duke e pritur në xhenet. Gëzimi i zemrës do t’i shfaqet në fytyrën e tij.
“وَأَمَّا مَنْ أُوتِىَ كِتَٰبَهُۥ وَرَآءَ ظَهْرِهِۦ – Kurse ai, të cilit do t’i jepet libri i tij pas shpinës”- Tani tregon për grupin e dytë të njerëzve (të tillit do t’i jepet libri në dorën e majtë dhe pas kësaj ajo do t’i kthehet/përdridhet pas shpinës, kjo si ndëshkim prej Allahut ngase e ka lënë pas shpine Kuranin e nuk ka punuar me të).
“فَسَوْفَ يَدْعُوا۟ ثُبُورًۭا – do të lutet për të vdekur”- Do të lutet për shkatërrimin e vet, për vdekjen e vet, do të thotë: “O i mjeri unë! Sikur të kisha vdekur! Sikur të isha shkatërruar!” e të ngjashme. E kap dëshpërimi dhe sheh se nuk ka shpëtim, se për të përfundimi është zjarri i xhehenemit. Por, ky pendim e dëshpërim nuk do t’i bëjë dobi sepse Dita e Gjykimit është dita e shpërblimit apo e dënimit për veprat, ndërsa dunjaja është vendi i veprimit (të veprave).
Komentimi i ajeteve në vijim mungon (për shkak të problemeve teknike gjatë incizimit):
“وَيَصْلَىٰ سَعِيرًا – dhe në zjarr do të digjet”- Këta janë fatkeqët, që meritojnë xhehenemin.
“إِنَّهُۥ كَانَ فِىٓ أَهْلِهِۦ مَسْرُورًا – sepse ai jetonte i shkujdesur në familjen e tij”-
“إِنَّهُۥ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ – duke menduar se kurrë nuk do të kthehej (për të dhënë llogari)”-
“بَلَىٰٓ إِنَّ رَبَّهُۥ كَانَ بِهِۦ بَصِيرًۭا – Po, Zoti i tij, sigurisht që i ka ndjekur të gjitha punët e tij!”
Pastaj Allahu betohet:
“فَلَآ أُقْسِمُ بِٱلشَّفَقِ – Betohem në kuqërrimin e muzgut” – Shefek është kuqërrima e muzgut, pasi perëndon dielli.
“وَٱلَّيْلِ وَمَا وَسَقَ – në natën e në gjithçka që ajo kaplon me errësirën e saj”- Nata mbledh egërsirat, insektet, zvarranikët, gjithashtu mbledh njerëzit të cilët tubohen me njëri-tjetrin (sipas një interpretimi të disa dijetarëve).
“وَٱلْقَمَرِ إِذَا ٱتَّسَقَ – si dhe në hënën e plotë”- Kjo është në netët e bardha (13, 14 dhe 15), kur netët janë të ndritshme. Allahu betohet në natën pastaj në hënën, sepse hëna është shenjë e natës. Pastaj sjell atë për të cilën betohet:
“لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَن طَبَقٍۢ – se ju, me siguri, do të kaloni gjendje pas gjendje!”- Ju gjithsesi do të kaloni gjendje pas gjendje. Të gjithë njerëzit, jo vetëm muslimanët. Çdo njeri kalon nëpër gjendje të ndryshme. Është fjala: gjendje kohe (herë fiton, herë humbet, herë është i gëzueshëm, herë gjen ngushtim, herë ka siguri e herë frikë etj.), vendi (është në një vend, pastaj në një vend tjetër, pastaj prej dunjasë kalon në jetën e varrit, pastaj në jetën e ahiretit), gjendje trupi (dobësia, pastaj fuqia, pastaj dobësia dhe pleqëria) dhe gjendja e zemrave (herë zemra lidhet me dunjanë, herë me pasuri, herë me ndërtime, herë me mjete udhëtimesh, ndërsa zemra me nivelin më të lartë është ajo që lidhet me Allahun).
Komentimi i ajeteve në vijim mungon (për shkak të problemeve teknike gjatë incizimit):
“فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ – Çfarë kanë ata që nuk duan të besojnë?!”
“وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ ٱلْقُرْءَانُ لَا يَسْجُدُونَ – E përse, kur u lexohet Kurani, nuk përulen në sexhde?!”
“بَلِ ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ يُكَذِّبُونَ – Përkundrazi, ata që nuk besojnë e quajnë atë gënjeshtër.”
“وَٱللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ – Por Allahu e di mirë çfarë fshehin ata”.
“فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ – prandaj shpallu atyre dënimin e dhembshëm (që i pret të gjithë)”.
“إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍۭ – përveç atyre, që besojnë dhe bëjnë vepra të mira; ata do të shpërblehen pandërprerë.”
Hoxhë Lulzim Perçuku – Transkriptim.
