Muaji Muharrem

Shejh Dr. Ibrahim bin Amir Er-Ruhajlij (Allahu e ruajt)

www.al-rehaili.net

Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit!

Çdo lavdërim dhe falënderim i përket Allahut, i Cili krijoi natën dhe ditën që të vijnë njëra pas tjetrës, si këshillë për ata që duan ta kujtojnë ose duan ta falënderojnë. Salati, selami, bekimi i Allahut qofshin për robin dhe të dërguarin e Tij, Muhamedin, i cili u dërgua nga Zoti si thirrës, që i fton njerëzit në rrugën e Allahut me urdhrin e Tij dhe si pishtar ndriçues!

Më tej:

Vërtet që në ndërrimin e ditëve, në kalimin e çasteve, në përfundimin e kohëve ka mësime për atë që ndalet e mendon. Vitet dhe muajt që i lejmë pas e që përfundojnë, s’janë gjë tjetër pos faza të jetës së njeriut, fletët dhe regjistrat e të cilave palosen e pastaj vulosen; nëse ai ka bërë mirë do të gjejë mirë, e nëse jo, atëherë do të gjejë keq.

Këto ditë, njerëzit po e përcjellin një vit të vjetër dhe po e presin një të ri. Por, nuk është e rëndësishme se kur përfundon apo fillon viti. Ajo ndaj të cilës duhet të ketë vëmendje nga të gjithë është se si përfundoi viti, dhe me çfarë veprash duhet ta presim vitin tonë të ri.

Andaj, besimtari e ndal veten e tij që ta llogarisë dhe ta kontrollojë për ditët e kaluara, dhe kërkon falje për gabimet e bëra. Pastaj, ndalet e përgatitet për vepra të mira gjatë ditëve që i ka përpara, duke kërkuar ndihmën e Zotit në kryerjen e adhurimit ndaj Tij, dhe duke e vënë në praktikë fjalën e më të Lartit: “Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm prej Teje ndihmë kërkojmë!” (El-Fatiha, 5).

Më poshtë, do përmend disa mesele që ndërlidhen me dispozitat e këtij muaji, muajit Muharrem, si dhe meseletë që kanë nevojë të qartësohen, për të cilat ndodh që njerëzit pyesin.

Andaj them, ndërkohë që suksesi është në Dorën e Allahut:

Së pari: Vendimi lidhur me urimin për hyrjen e vitit të ri, në fillim të këtij muaji:

Në tekstet fetare nuk ka ardhur diçka që aludon për ligjshmërinë e urimit lidhur me fillimin e vitit të ri. Po ashtu, lidhur me këtë, s’është përcjellë asgjë nga selefët. Mirëpo, kohëve të fundit është përhapë një gjë e tillë në mesin e njerëzve, ku ata e urojnë njëri- tjetrin me fjalët: “Urime (qofshi mirë) për motmot!”.

Ndërkohë që dijetarët kanë dhënë mendime të ndryshme për këtë:

Disa prej tyre mendojnë se urimi për vitin e ri është një gjë e zakonshme që nuk ka të bëjë asgjë me fenë, andaj, duke u bazuar në këtë, urimi nuk hynë në rrafshin e bidateve. Ndër dijetarët që mendonin kësisoj ishte edhe shejh Uthejmini, siç përgjigjej në disa fetua të tij. Kështu, sipas këtij mendimi, s’ka gjë të keqe në urimin e ndërsjellë për vitin e ri, nëse nuk besohet se një gjë e tillë është prej sunetit. Dhe (sipas tyre) është mirë që atij që i urohet viti i ri me fjalët: “Urime (qofshi mirë) për motmot!” të ia kthejë duke e lutur Allahun që: “të jetë vit i mirësisë dhe i begatisë.” (Shih El-likâu el-bâbul-meftûh, dita e enjte, 25 Dhul Hixhxhe, 1415 h.)

Disa dijetarë të tjerë thonë se urimi për vitin e ri nuk ishte i njohur tek selefët, andaj edhe nuk duhet të fillohet një gjë e tillë. Mirëpo, kur dikujt i urohet me fjalët: “Urime (qofshi mirë) për motmot!”, s’ka asgjë të keqe që ai t’ia kthejë: “Gjithashtu edhe ju!”, apo me shprehje të kësaj natyre. Këtë mendim e ndante shejh AbdulAziz bin Baz, siç lexojmë në disa prej fetvave të tij, kur u pyet për këtë mesele. (Shih faqen zyrtare të shejhut në internet www.binbaz.org.sa).

Ndërsa, disa dijetarë të tjerë thanë se urimi me rastin e vitit të ri hixhrik është i ndaluar dhe këtë e konsideruan prej bidateve (sajesave), për arsyen se nuk është përmendur në tekstet fetare dhe se nuk ka ndonjë bazë tek thëniet e selefit. Po ashtu, sepse në të ka përngjasim me të krishterët gjatë urimeve që i bëjnë me rastin e vitit të ri miladij. Këtë mendim e mbështesin në faktin se urimi hynë në sferën e adhurimeve, për të cilat nëse nuk aludon ndonjë dëshmi fetare, atëherë ato janë bidate të sajuara. Drejt këtij mendimi anon edhe shejh Salih el Feuzan, në disa fetua të tij. (Shih faqen zyrtare të shejhut në internet www.alfawzan.af.org.sa).

Ajo çfarë mua më duket më e saktë është se urimi për ripërtëritjen e begative renditet ndër gjërat e zakonshme, të cilat feja as nuk i ka urdhëruar dhe as nuk i ka ndaluar. Pastaj ndodh që myslimani edhe të shpërblehet për të (urimin), ngaqë e ka gëzuar vëllanë e tij mysliman.

Ndërsa, urimi që ndërlidhet me ripërtëritjen e kohëve duhet të shtjellohet:

Nëse bëhet gjatë dy bajrameve, atëherë kjo ka bazë në fe, dhe nga selefët janë përcjellë thënie që e përkrahin këtë.

Ndërsa, urimi për sezonet e tjera vjetore, si për fillimin e vitit hixhrik, apo atij shkollor, apo urimi pas kthimit nga pushimet vjetore, assesi nuk është i përligjur në fe. Kështu, vendimi për të, vërtitet midis lejimit dhe bërjes së tij bidat. Ata dijetarë që e shohin si bidat, këtë mendim e mbështesin mbi faktin se urimi nuk ishte i njohur në kohën e Profetit (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem) dhe selefëve, edhe pse ekzistonte shkaku për një gjë të tillë.

Mendimi i dijetarëve që e ndalon urimin me rastin e vitit të ri është ai tek i cili qetësohet zemra, dhe atë për disa gjëra:

1. Në bërjen e tij në mënyrë të vazhdueshme ka rivalitet (konkurrencë/imitim) ndaj urimeve për dy bajramet, ndërkohë që në përkufizimin e bidatit thuhet se: “Ai është çdo rrugë e shpikur në fe, që i bën konkurrencë apo i ngjason fesë dhe përmes saj kihet për qëllim teprimi në adhurimin ndaj Allahut të Lartësuar.” (El-I’tisâm i Shâtibiut, 1/37).

2. Në të ka ngjasim me të krishterët, të cilët e urojnë njëri – tjetrin me rastin e vitit të ri miladij (gregorian), ndërkohë që përngjasimi me ta është i ndaluar në fenë tonë.

3. Ekziston frika që me kalimin e kohës dhe me përhapjen e tij në mesin e njerëzve, të mendohet se është një gjë e ligjshme në fe. Po ashtu, mund të bëhet metodë që shpie drejt kremtimit të vitit të ri dhe bërjes së tij festë. Dhe kjo është një gjë e ndaluar.

4. Në lënien e tij ka siguri për fenë e njeriut. Kështu, nëse vendimi për ndonjë gjë sillet midis lejueshmërisë dhe bërjes së saj bidat, atëherë është më e sigurt që ajo të lihet anash. Ngaqë, në lënien e saj, edhe nëse është e lejuar, parimisht s’ka gjë të keqe, duke ia bashkangjitur edhe shfajësimin përmes ruajtjes nga rënia në bidat, ndryshe nëse veprohet e kundërta e saj.

Së dyti: Të njohurit me këtë muaj dhe vlerën e tij:

Ky është muaji i Allahut Muharrem, që njëkohësisht është njëri ndër muajt e shenjtë, të cilët janë: Dhul Ki’de, Dhul-Hixhe, Muharrem dhe Rexheb. Për shenjtërinë e këtyre muajve aludon fjala e më të Lartit: “Vërtet, numri i muajve tek Allahu është dymbëdhjetë, sipas Librit të Allahut, që prej ditës kur krijoi qiejt dhe Tokën. Katër prej tyre janë të shenjtë, sipas besimit të drejtë. Prandaj, mos i bëni vetes dëm, duke i shkelur këta muaj!” (Et-Teube, 36).

Taberiu dhe të tjerët përcjellin nga ibën Abbasi, i cili gjatë shpjegimit të ajetit: “Prandaj, mos i bëni vetes dëm, duke i shkelur këta muaj!”, tha: “(Domethënë) Mos i bëni dëm vetes gjatë tërë muajve të vitit; pastaj në mesin e tyre, Allahu i veçoi katër muaj, duke i bërë të shenjtë dhe duke e ngritur lartë shenjtërinë e tyre. Po ashtu bëri që mëkati gjatë tyre të jetë më i madh (se në muajt e tjerë) dhe gjithashtu edhe vepra e mirë dhe shpërblimi.” (Tefsiri i Taberiut, 6/366).

Dijetarët patën kundërshti mendimesh se cili nga këta muaj të shenjtë është më i mirë:

Kështu, Hasen El-Basriu dhe të tjerë thanë se më i miri është muaji Muharrem. Ibën Rexhebi thotë se këtë mendim e shohin si më të peshuar (me argumente) shumica e të mëvonshmëve.

Se’îd bin Xhubejri thotë se muajt e shenjtë më të mirë janë Dhul K’ide dhe Dhul Hixhe.

Disa nga radhët e shafive thanë se më i miri ndër ta është muaji Rexheb. Ibën Rexhebi sqaron se ky mendim është i papranueshëm. (Shih Letâiful-Me’ârif, fq. 79).

Së treti: Veprat e ligjësuara gjatë tij:

Ka ardhur inkurajimi, në mënyrë të veçantë, për kryerjen e disa veprave që afrojnë tek Allahu gjatë këtij muaji, duka ia shtuar edhe veprat e tjera të ligjësuara gjatë tij, sikurse në muajt e tjerë.

Prej këtyre veprave të veçanta janë:

1. Inkurajimi për agjërimin e këtij muaji përgjithësisht, për shkak të hadithit që shënohet në Sahih-un e Muslimit, të cilin e përcjellë Ebu Hurejre (radijAllahu anhu), se i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem) kishte thënë: “Agjërimi më i mirë pas Ramazanit është agjërimi i muajit të Allahut, Muharrem. Ndërsa, namazi më i mirë pas atyre të obligueshmëve është namazi i natës.” (Përcjellë nga Muslimi, 1163).

Është sunet që njeriu të agjërojë aq sa ka mundësi prej ditëve të këtij muaji, mirëpo pa e plotësuar të tërin, për shkak të hadithit të Aishes (radijAllahu anha) që shënohet në dy Sahih-ët: “Nganjëherë i Dërguari i Allahut agjëronte aq shumë sa që thoshim: “Nuk do ta ndërpresë agjërimin”. Dhe nganjëherë nuk agjëronte për një kohë të gjatë, derisa thoshim: “S’ka për të agjëruar”. Unë kurrë nuk e kam parë atë të ketë plotësuar agjërimin e ndonjë muaji, përveç muajit Ramazan, dhe kurrë nuk e kam parë të agjëronte më shumë sesa në muajin Shaban.” (Buhariu, 1969 dhe Muslimi, 1156).

Ndërsa në një version tjetër që përcillet nga ajo qëndron: “Nuk e kam parë të agjëronte në ndonjë muaj më shumë sesa në muajin Shaban. Ai e agjëronte muajin Shaban të tërin; ai e agjëronte muajin Shaban, përveç një pjesë të vogël të tij.” (Muslimi 1156).

2. Inkurajimi për agjërimin e ditës së Ashurasë. Suneti ka aluduar për përparësinë (vlerën) që e ka agjërimi i kësaj dite, në veçanti, ndaj veprave të tjera. Kjo për shkak të hadithit të ibën Abbasit (radijAllahu anhu), i cili përcillet në dy Sahih-ët: “Kurrë nuk e kam parë Profetin (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem) të kujdesej për agjërimin e ndonjë dite, të cilës i jepte përparësi (vlerë) ndaj ditëve të tjera, përveç ditës së Ashurasë dhe këtij muaji, domethënë, Ramazanit.” (Buhariu, 2006 dhe Muslimi, 1123). Ndërsa, në hadithin e Ebu Katades qëndron se Profeti (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem) kishte thënë: “Shpresoj tek Allahu që agjërimi i ditës të Arafatit t’i shlyejë gabimet e vitit para saj dhe vitit pas saj. Dhe shpresoj tek Allahu që agjërimi i ditës së Ashurasë t’i shlyejë gabimet e vitit para saj.” (Muslimi, 1162).

Agjërimi i kësaj dite i ka dy nivele:

1. Që njëkohësisht është më i ploti: të agjërohet dita e nëntë dhe dhjetë. Për këtë aludojnë shumica e haditheve.

2. Veçimi i ditës së dhjetë me agjërim. Këtë e përmend ibën Kajjimi (Allahu e mëshiroftë).

Është përmendur edhe niveli i tretë: agjërimi i ditës para saj dhe i ditës pas saj, mirëpo, nuk ka argument të saktë (vërtetë) që tregon për këtë. Kjo për shkak të dobësisë në transmetimin: “Ditën para saj dhe ditën pas saj.” (shih: fusnotën në Zâdul Me’âd, 2/76).

Së katërti: Bidatet e shpikura gjatë tij:

1. Agjërimi i ditës së parë të këtij muaji, nën pretekstin e hapjes së vitit të ri hixhrik me agjërim, duke ia bashkëngjitur edhe agjërimin e ditës së fundit të Dhul Hixhes, po ashtu nën pretekstin e mbylljes së vitit me agjërim. Këtë bidat e shpikën masa e rëndomtë e njerëzve, duke u mbështetur në atë që mendjet e tyre e panë si të mirë dhe ua hijeshuan. Kjo vepër nuk ka asnjë dëshmi në fe që aludon për të, andaj edhe renditet në bidatet e shpikura, të cilat nuk i përligji Profeti (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem). Në dy Sahih-ët shënohet fjala e tij: “Kushdo që shpikë në çështjen (fenë) tonë diçka që s’është prej saj, ajo vepër nuk i pranohet.”

2. Prej bidateve që njerëzit i kanë shpikur qysh moti dhe që sot e kësaj dite disa nga ta ende i bëjnë është pirja e qumështit apo asaj që ndryshe quhet “kafeja e ëmbël” (qumësht i përzier me bajame). Ky qumësht pihet në mëngjesin e ditës së parë të vitit të ri. Përse? Në mënyrë që, sipas tyre, me fillimin e vitit të ri, zemrat të jenë të pastra e të bardha!! Këtë vepër nuk e justifikon as mendja, as arsyeja dhe as feja, përkundrazi ajo është prej bidateve të shpikura.

Bidatet e shpikura gjatë ditës së Ashurasë:

1. Shfaqja e pikëllimit, shqyerja e rrobave, goditja e faqeve, vajtimi dhe të qarët. Të gjitha këto i shpikën Râfiditë, duke pretenduar shfaqjen e pikëllimit për vrasjen e Husejnit (radijAllahu anhu) në këtë ditë.

2. Shfaqja e shenjave të gëzimit, si lyerja e syve (me kuhël) dhe e duarve (me kanë), shtimi i furnizimit për familjen, si dhe gjëra të tjera të shpikura nga Neuasib-ët, në shenjë refuzimi ndaj bidatit të Râfidive, të cilët, në këtë ditë shfaqin pikëllim. Pastaj, kjo gjë u përhap në mesin e disa njerëzve, pa e ditur shkakun e vërtetë të saj.

Duke e përshkruar gjendjen e këtyre që i shpikën këto bidate, ibën Tejmije thotë: “Kështu, këta e kremtojnë ditën e Ashurasë si të ishte ndonjë sezonë feste apo gëzimi, ndërsa këta të tjerët, e marrin si të ishte ndonjë ceremoni varrimi dhe shfaqin në të pikëllim dhe mërzi të madhe. Mirëpo, të dyja palët gabojnë dhe janë të dala nga suneti.” (Mexhmû’ul fetaua, 25/310).

Po ashtu thotë: “As i Dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem) dhe as kalifët e tij të drejtë, nuk i përligjën këto gjëra në ditën e Ashurasë; as shfaqjet e pikëllimit e të mërzisë dhe as ato të gëzimit e të haresë. Por, ai (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem) kur erdhi në Medine, i gjeti hebrenjtë duke e agjëruar ditën e Ashurasë dhe i pyeti: “Përse po agjëroni?”. Ata thanë: “Kjo është dita në të cilën Allahu e shpëtoi Musain nga fundosja, andaj edhe e agjërojmë”. Profeti tha: ” Ne jemi më meritorë për Musain se ju.” Kështu, ai e agjëroi atë ditë dhe i urdhëroi njerëzit ta agjëronin.” (Mexhmû’ul fetauâ, 25/310).

Allahu e di më mirë. Salati, selami dhe begatia e Allahut qofshin për robin dhe të dërguarin e Tij, Muhamedin, për familjen dhe mbarë shokët e tij!

Përktheu: Petrit Perçuku

Shpërndaje artikullin
Madhësia e tekstit