Mesatarja dhe Drejtësia-5

Pjese e mesatares eshte edhe bindja ndaj udheheqesit musliman

Shejh Salih Alu Shejh

Ehli Sunneti konsideron se bindja ndaj udheheqesit musliman eshte obligim, sepse kete e urdheroi Pejgamberi kur tha: 

“E ke obligim degjimin dhe bindjen ndaj udheheqesit, ne veshtiresi dhe rehati, ne gjerat qe i do dhe ne ato qe i urren, po edhe nese ai te le pas dore dhe i jep perparesi interesit te vet.”[1]

Transmeton Ubade iben Samiti (radijAll-llahu anhu), i cili thote:

“Ne ia dhame besen te Derguarit te All-llahut (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) se do te degjojme dhe do te bindemi ne veshtiresi dhe ne rehati, ne gjerat qe na pelqejne dhe ne ato qe nuk na pelqejne, po edhe nese udheheqesi i jep perparesi interesit te vet. I dhame besen se nuk do te luftojme qe ta marrim pushtetin prej atyre qe e kane, se do ta themi te verteten kudo qe te jemi dhe se nuk do tfi frikohemi askujt per te verteten e All-llahut.”[2] Ky hadith eshte vertetuar ne
Sahihun e Muslimit.

Ceshtja e udheheqesit dhe bindja ndaj tij eshte ceshtje madhore dhe sipas menhexhit mesatar, ata keshillohen, sqarohen dhe bashkepunohet me ta ne miresi e devotshmeri.

Mesatarja dhe drejtesia ne fikh dhe ne dispozita

Kjo sqarohet ne pikat ne vijim:

Se pari: Marrja ne konsiderate e ixhtihadit, sepse ai vazhdon dhe nuk eshte mbyllur.[3]

Ka prej atyre qe deren e ixhtihadit e kane hapur krah me krah, saqe ne te jane futur edhe te atille qe nuk i perkasin atij rangu, nuk jane te kualifikuar per ixhtihad dhe nuk i kane kuptuar as citatet sheriatike, as rregullat baze te Sheriatit.

Sot degjojme njerez qe flasin dhe japin mendime per ceshtje sheriatike dhe ndodhi te medha, te cilat sikur te kishin ndodhur ne kohen e Omerit (radijAll-llahu anhu), ai do t’i kishte tubuar luftëtarët e Bedrit[4] për të debatuar rreth tyre.

Sot në Ummet ndodhin ngjarje të mëdha dhe për to jep fetua njëri e tjetri, të cilët janë vetëm nxënës të rëndomtë të dijes dhe nuk janë të aftësuar për diçka të tillë dhe as nuk janë thelluar në dije. Në këto çështje hezitojnë të hyjnë shumica e dijetarëve, sepse janë çështje për të cilat ka nevojë të mblidhen të gjithë që t’i diskutojnë.

Dera e ixhtihadit është e hapur, por hapja është mesatare, mes dy grupeve: atyre që konsiderojnë se ajo duhet të mbyllet dhe të bazohemi vetëm në fjalët e dijetarëve të vjetër dhe atyre që konsiderojnë se kjo derë është e hapur për çdo njeri, qoftë edhe i paaftë për t’ufutur nga kjo derë.

Së dyti: Drejtësia në fikh dhe në dispozita, si dhe të qenit mesatar në to, kërkon patjetër të qenit mesatar mes dy grupeve: mes pasimit të medhhebeve dhe zhdukjes së medhhebeve. Ka të atillë që kërkojnë zhveshjen nga medhhebet e ndryshme në fikh dhe pohojnë se ato nuk janë të vlefshme për çdo kohë, por vetëm për kohët e shkuara dhe tani duhet t’u kthehemi librave të hadithit dhe t’i flakim librat e medhhebeve. Dhe mes një grupi tjetër, të cilët konsiderojnë se duhet të vazhdojmë të mbetemi në citatet medhhebore, sepse tekstet medhhebore përmbajnë më shumë dije dhe vlejnë për çdo kohë.

Ndërsa e vërteta ndodhet mes këtyre dy grupeve. Ne duhet të mësojmë nga fjalët e dijetarëve të medhhebeve, sepse ata e kuptuan sheriatin, por për secilën kohë vlejnë dispozita të veçanta dhe të kuptuar të veçantë. Sheriati është i fokusuar në objektiva, në realizimin e dobive dhe pengimin e dëmeve. Prandaj, nuk është e drejtë të mbetemi në tekstet e dijetarëve të vjetër, të cilët nuk ndodhen mes nesh dhe nuk e njohin realitetin e jetës sonë. Nuk i njohin të metat dhe dobësitë tona, nuk i njohin objektivat, dobitë dhe interesat që ne duhet t’i kemi në konsideratë dhe dëmet që duhet t’i evitojmë. Është prej drejtësisë t’i marrim fjalët e tyre, t’i kuptojmë qëllimet, t’i marrim gjykimet dhe t’i kuptojmë burimet nga i kanë marrë ato. Por duhet që edhe ne të dimë të shikojmë në citatet sheriatike, sepse ato janë të gjera dhe përfshijnë çdo kohë.

Pra, fjalët e dijetarëve janë të nevojshme për t’i kuptuar citatet sheriatike. Prandaj Islami është mesatar sa u përket medhhebeve, mes atyre që duan t’i asgjësojnë medhhebet dhe atyre që e teprojnë dhe duan që pasimi i medhhebeve të jetë absolut.

Së treti: Mesatarja dhe drejtësia janë shenja dalluese të kësaj Feje dhe shenja të Ehli Sunnetit, të cilët pozicionohen mes ashpërsisë së tepruar dhe lehtësimit pa kritere.

Pejgamberi (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) ka urdhëruar dhe ka nxitur për lehtësim dhe kur kishte mundësi të zgjedhte mes dy gjërave, ai çdoherë zgjedhte më të lehtën kur ajo nuk përbënte mëkat.[5] Me këtë mohohet ashpërsia e cila krijon vështirësi për njeriun. Ata të cilët e marrin me ashpërsi dhe mendojnë se e vërteta qëndron vetëm në të, kjo nuk është e drejtë. Ky është një lloj teprimi në marrëdhëniet me dispozitat, të cilin duhet mënjanuar.

E vërteta qëndron në faktin se ashpërsia duhet të praktikohet në vendin e duhur, kur ajo mbështetet nga citatet Kuranore dhe ato të Sunetit, ndërsa sa u takon çështjeve për të cilat kemi mundësi zgjedhjeje dhe që nuk janë të përcaktuara me citate, e zgjedhim më të lehtën në qoftë se ajo nuk përbën mëkat. Kësaj duhet t’i kushtohet vëmendje, sidomos gjatë studimeve, shkrimeve, ligjëratave, udhëzimeve dhe orientimeve që u japim të rinjve. Gjatë gjithë kësaj duhet të largohemi prej ashpërsisë, e cila sjell vetëm dëm dhe kur kemi mundësi zgjedhjeje, të mos e zgjedhim vrazhdësinë, e cila e vështirëson jetën e njerëzve.

Është obligim të kapemi për mesataren dhe drejtësinë gjatë gjithë kësaj, sepse sheriati ka ardhur t’i mënjanojë vështirësitë, siç është transmetuar: “Bima që mbin me nxitim, as tokën s’e çan dot, as nuk lë farë pas vete.”[6]

Kur është fjala për dobitë dhe dëmet, sheriati islam është mesatar në dispozitat e tij, në fikh dhe objektivat e saj. Disa e tepruan në përcaktimin e dobive, aq sa dobitë e pretenduara i radhitën para citateve të sheriatit, saqë disa u shprehën: “Aty ku është interesi, aty është edhe Sheriati i All-llahut.” Një grup tjetër ekstrem u shprehën për anulimin e të gjitha interesave dhe dobive, duke pretenduar mbështetjen vetëm në tekstet e sheriatit, sepse vetëm tekstet e sheriatit përbëjnëminteres dhe kështu ata bazohen vetëm në anën sipërfaqësore të teksteve.

Sheriati është ligj i arsyeshëm që bazohet në realizimin e dobive dhe anulimin e dëmeve. Atij që i mungon njohja e parimeve dhe objektivave të sheriatit, ai ka humbur edhe mundësinë e realizimit të objektivave të këtij sheriati të bekuar. Ky ligj i bekuar, Sheriati Islam, është ligj i bazuar në arsye, objektiva dhe përkujdesje për dobitë dhe interesat.[7] Sheriati në fikh ndërtohet mbi dallimet dhe ngjashmëritë ndërmjet normave të përmendura në tekstet e sheriatit dhe në thëniet e dijetarëve. Kujt i mungojnë njohuritë rreth kësaj, për të s’ka hapësirë të japë gjykime rreth gjendjes së njerëzve.

Bazuar në këtë, është obligim ta kemi në konsideratë mesataren, pra, të ndodhemi mes atyre që mohojnë dobitë dhe interesat në përgjithësi dhe atyre që ia teprojnë, sepse në sheriatin tonë çdo gjë është e arsyeshme, kështu që duhet t’i kemi në konsideratë interesat dhe objektivat e përcaktuara nga sheriati. Për këtë, kur ne shikojmë në fjalët e dijetarëve të mëdhenj, si Imam Ebu Hanifja, Imam Maliku, Imam Shafiu, Imam Ahmedi, Shejhul Islam Ibën Tejmijje, nxënësi i tij Ibnul Kajjim etj., shohim se në shumicën e çështjeve ata i marrin parasysh interesat e arsyetuara në tekste. Ndoshta ata ndonjëherë kanë dhënë disa përgjigje për disa çështje, të cilat janë në kundërshtim me fetuatë e sotme, por këtë e kanë bërë duke u bazuar në interesat që burojnë prej Sheriatit.

Marrja në konsideratë e objektivave dhe interesave është kërkesë sheriatike e patjetërsueshme për të pasur një bazament mesatar dhe të drejtë në të gjitha çështjet.

Përktheu: Xhemal Jakupi

__________________________________________

[1] Transmeton Muslimi ne “Sahihun” e tij (Libri mbi udheheqesine – tema, Obligimi per bindjen ndaj udheheqesve ne cdo gje pervec ne mekat) 1836, nga Ebu Hurejra radijAll-llahu anhu.

[2] Transmeton Muslimi, 1708 nga Ubade iben Samit radijAll-llahu anhu. Hadith te afert me kete transmeton Buhariu ne “Sahihun” e tij (Libri mbi trazirat – tema: Fjala e Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem: ”Do te shihni pas vdekjes sime gjera qe do tfi urreni”), 7056; Ahmedi ne “Musned”, 37: 22735 dhe Iben Ebi Asim ne “Sunneh”, 1029.

[3] Shatibiu ne “Muvafekat”, 5.11, thote: g”Ixhtihadi eshte dy llojesh: i pari, i cili s’ka mundesi te nderpritet derisa te ekzistojne obligimet dhe ndalesat, pra deri ne Diten e Kiametit, dhe tjetri qe ka mundesi te nderpritet para se te zhduket dynjaja…”

[4] Buhariu në Sahih (Libri mbi pasimin – 28 tema: Sqarimi i ajetit: “Këshillohen për punët e veta me njëri-tjetrin.” [Esh Shura: 38] dhe ajetit: “Këshillohu me ata për çështje të ndryshme!” [Ali Imran: 159]), thotë: “Udhëheqësit shtetëror, pas Pejgamberit (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) janë këshilluar me dijetarët besnikë në çështjet e lejuara, me qëllim që ta zgjedhin më të lehtën, ndërsa për ato çështje që ka pasur tekst nga Kurani dhe Suneti, ata janë bazuar në ato tekste, sepse kjo ishte rruga që porositi Pejgamberi (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) … këshilltarët e Omerit ishin njerëz të ditur, të rinj dhe pleq, por ai ndalej te dispozitat e përcaktuara nga Libri i Allahut të Lartësuar.

[5] Kjo përmendet në hadithin që u cek më herët. Shih faqen: 11.

[6] U përmend më herët një hadith me këtë tekst. Shih faqen: 11.

[7] Shih “I’lamul Muvekkiin an Rabbil Alemin” 4:337.

Shpërndaje artikullin
Madhësia e tekstit