:هذه قصيدة ابن البهيج الأندلسي في مدح أم المؤمنين عائشة رضي الله عنها
Kjo është një poezi e Ibn Behijxh El-Endelusit, në nder të nënës se besimtarëve, Aishes – Zoti qoftë i kënaqur me të!
Autor:
Ebu Imran Musa ibn Muhamed ibn Abdullah El Endelusi, i njohur si Ibn Behijxh (496 h.)
Shejhu ynë, Abdul-Muhsin ibn Hamed El-Abbad (Allahu e ruajte!), gjatë interpretimit të veprës Xhamiʿ të Tirmidhiut, ku kam qenë edhe unë i pranishëm, na rrëfeu këto radhë:
Shejhu: “Një nga Andaluzia ka shkruar një poemë në të cilën tregon pozitën, vlerat dhe pafajësinë e saj në lidhje me shpifjen për nderin e saj. Kjo poemë është shkruar duke folur në emër të saj, prandaj dhe e pashë të arsyeshme që ta citoj e ta trajtoj, meqenëse është një poemë e dobishme dhe e një rëndësie të madhe. Poema tregon se autori i saj ia ka dalë mbanë në drejtim të mbrojtjes që i ka bërë nënës së besimtarëve, duke nxjerrë në pah vlerat dhe pozitën e saj.”
Një poemë e prekshme për nënën e besimtarëve dhe një kundërvënie ndaj atyre që e urrejnë!
ما شان أم المؤمنين وشاني** هدي المحب لها وضل الشاني 1. Ku mund të krahasohet gjendja e nanës së besimtarëve me timen?! i drejtuar është ai që e do, i humbun ai që e urren.
Shejhu: “Fillimi i vargut ngre një çështje me rëndësi, sepse tregon për pozitën fisnike të nanës së besimtarëve. Gjithashtu, mbrojtja e nënës së besimtarëve është një akt i madh. Pastaj autori pohon se ai që e do atë është i drejtuar në rrugën e drejtë; kurse ai që e urren (sheneʿan) është i humbur, siç lexojmë në Kuran: (“إن شانئك هو الأبتر”) “Në të vërtetë, ai që të urren ty është i pavlerë.” (El-Keuther, 3) (“و لا يجرمنكم شنئان قوم”) “Të mos ju nxisë urrejtja ndaj dikujt.” (El-Māide, 2) Në këto dy vargje të Kuranit përmendet fjala sheneʿan – urrejtje. Pra, në fillim përmendet udhëzimi dhe humbja, dashuria dhe urrejtja, dashuruesi dhe urrejtësi. Prandaj, ai që e do atë (Aishen) është i udhëzuar në rrugën e drejtë; ndërsa urrejtësi i saj është i humbur dhe larg nga rruga e drejtë.”
إني أقول مبينا عن فضلها ** ومترجما عن قولها بلساني 2. Flas duke hedhë dritë mbi vlerën e saj me fjalët e saj nëpërmjet gjuhës sime.
يا مبغضي لا تأت قبر محمد** فالبيت بيتي والمكان مكاني 3. O urrejtësi im, mos eja te varri i Muhamedit, se kjo shtëpi është e imja, edhe vendi gjithaq.
Shejhu: “Domethënë, ai që viziton varrin e të Dërguarit (salallahu alejhi ue selem!) ka ardhur te vendi i Aishes, te vendbanimi dhe shtëpia e saj. Pra, si është e mundur që dikush ta urrejë atë e njëkohësisht të vizitojë vendbanimin e saj!?”
إني خصصت على نساء محمد ** بصفات بر ٍتحتهن معاني 4. E veçuar jam ndërmjet grave të Muhamedit, me cilësi mirësie kuptimplota.
وسبقتهن إلى الفضائل كلها ** فالسبق سبقي والعنان عناني 5. Ua kam kaluar në të gjitha drejtimet e mbara, dhe epërsia më takon mua.
Shejhu: “Ndër të gjitha gratë e Muhamedit (paqja e Zotit qoftë me të!) ajo është gruaja më me vlerë. Në fakt ekzistojnë disa mospërputhje ndërmjet dijetarëve kur është fjala për Hadixhen, pasi disa dijetarë e kanë vlerësuar më shumë Hadixhen, duke u bazuar në faktin se ajo ka qenë e para që ka pranuar Islamin dhe ka ndihmuar Profetin (paqja e Zotit qoftë me të!) me çdo gjë në kohë vështirësie. Kurse disa të tjerë kanë vlerësuar Aishen me shumë, për shkak të përpjekjeve të shumta që ka bërë për ruajtjen e Sunetit dhe marrjen e tij nga Profeti i Zotit. Pra, duke pasur parasysh se ajo ishte një nga bazat dhe ruajtëset e Sunetit. Sidoqoftë, që të dyja kanë vlera dhe mirësi. Të gjitha gratë e Profetit tonë do jenë gratë e tij edhe në Xhenet; por, më të dalluarat mbeten Hadixhja dhe Aishja (Allahu qoftë i kënaqur me të gjitha!).”
مرض النبي ومات بين ترائبي ** فاليوم يومي والزمان زماني 6. U sëmur i Dërguari e vdiq në gjoksin tim. Ajo ditë qe e imja, koha gjithashtu.
زوجي رسول الله لم أرغيره** الله زوجني به وحباني 7. Burri im është i Dërguari i Allahut, tjetër nuk kam parë. Allahu më ka zgjedhur me të të martohem.
Shejhu: “Ndryshe nga gratë e tjera, të cilat kanë parë të tjerë, sepse kanë qenë të martuara më parë, ajo s’ka parë askënd përveç tij (salallahu alejhi ue selem!).”
وأتاه جبريل الأمين بصورتي** فأحبني المختار حين رآني 8. Xhibrili besnik i erdhi me pamjen time, prandaj më dashuroi i Zgjedhuri kur më pa.
Shejhu: “Kjo pasqyrohet nga një hadith, ku thuhet se “më është treguar pamja e saj në një copë mëndafshi të bardhë”.”
أنا بكره العذراء عندي سره ** وضجيعه في منزلي قمران 9. Unë jam virgjëresha e pastër e tij; unë kam fshehtësinë e tij. Në shtëpinë time është vendprehja e tij dhe e dy hënave.
Shejhu: “Domethënë, në shtëpinë e saj ka dy hëna: Ebu Bekri dhe Umeri në varr me të Dërguarin e Allahut. Ky është nderimi i Allahut për këta dy burra, të cilët e shoqëruan gjatë gjithë kohës në këtë jetë. Në varr janë përsëri afër tij dhe në Xhenet do të jenë bashke me të.”
وتكلم الله العظيم بحجتي ** وبراءتي في محكم القرآن 10. Allahu i madhëruar ka folur në mbrojtjen time: pafajësia ime është e shpallur në Kuran.
والله خفرني وعظم حرمتي ** وعلى لسان نبيه براني 11. Allahu më mbrojti e madhëroi pastërtinë time: me gjuhën e të Dërguarit të Tij më shfajësoi.
والله في القرآن قد لعن الذي ** بعد البراءة بالقبيح رماني 12. I mallkuar është në Kuran ai që pas shpalljes së pafajësisë për tradhti më akuzon.
والله وبخ من أراد تنقصي ** إفكا وسبح نفسه في شاني 13. Allahu e ka qortuar atë që do t’më nënçmojë; shpifës e ka quajtur e Veten ka lartësuar kur për mua ka folur.
إني لمحصنة الإزار بريئة ** ودليل حسن طهارتي إحصاني 14. Unë jam e pastër në nder: provë është martesa ime.
Shejhu: “Ka lartësuar Veten kur ka thënë: (سبحانك هذا بهتان عظيم) “Pa të meta je Ti, i Lartësuar! Kjo është shpifje e madhe.” (En-Nūr, 16)
والله أحصنني بخاتم رسله ** وأذل أهل الإفك والبهتان 15. Allahu më ka martuar me vulën e profetëve, e shpifësit i ka poshtëruar.
وسمعت وحي الله عند محمد ** من جبرئيل ونوره يغشاني 16. Zbulesën (shpalljen) e Allahut e kam dëgjuar pranë Muhamedit nga Xhibrili, teksa drita e tij më mbështillte.
أوحى إليه وكنت تحت ثيابه** فحنا علي بثوبه خباني 17. Nën rrobat e tij isha kur Zbulesa i zbriti; e ai më mbuloi me këmishën e vet.
من ذا يفاخرني وينكر صحبتي **ومحمد في حجره رباني؟ 18. Kush është ai që mund të krenohet më shumë se unë? Kush mund të mohojë se unë jam sahabije, kur Muhamedi ne prehrin e tij më ka edukuar?
وأخذت عن أبوي دين محمد ** وهما على الإسلام مصطحبان 19. Nga prindërit e mi mora fenë e Muhamedit; që të dy qenë së bashku në Islam.
وأبي أقام الدين بعد محمد** فالنصل نصلي والسنان سناني 20. Baba im forcoi e naltoi fenë pas Muhamedit. Pra, shtiza e shpata janë të miat.
والفخر فخري والخلافة في أبي ** حسبي بهذا مفخرا وكفاني 21. Krenaria është e imja e kalifati është te baba im: kjo krenari më mjafton.
وأنا ابنة الصديق صاحب أحمد ** وحبيبه في السر والإعلان 22. Unë jam e bija e njeriut të vërtetë , mik i të lavdëruarit , të dashurit të tij në fshehtësi e në publik.
نصر النبي بماله وفعاله** وخروجه معه من الأوطان 23. E ndihmoi Lajmëtarin me pasuri e vepra, por edhe kur u shpërngul me të nga vatani.
ثانيه في الغار الذي سد الكوى** بردائه أكرم به من ثـان 24. I dyti në shpellë mbylli hapësirën me këmishën e tij. Sa i dytë i ndershëm që ishte.
Shejhu: “Që do të thotë: (“ثاني اثنين إذ هما في الغار”) “I dyti nga të dy, kur ata ishin në shpellë.” (Et-Teube, 40) Sa i dytë i ndershëm është ai, domethënë, me Profetin (salallahu alejhi ue selem!). Ata ishin dy: Profeti (salallahu alejhi ue selem!) dhe Ebu Bekri.”
وجفا الغنى حتى تخلل بالعبا ** زهدا وأذعن أيما إذعان 25. La të gjithë pasurinë në të Zotit rrugë; asgjënë mbajti për vete.
Shejhu: “Sepse e ka shpenzuar të gjithë pasurinë e tij në rrugë të Allahut dhe nuk ka lënë asgjë për veten, sikurse tregohet kur Umeri dha gjysmën e pasurisë për çështjen e fesë, pasi kish vendosur që t’ia kalonte Ebu Bekrit në bujari; por, Ebu Bekri kish sjellë të gjithë pasurinë që kishte, pa lënë asgjë në shtëpi!”
وتخللت معه ملائكة السما ** وأتته بشرى الله بالرضوان 26. Me të u bashkuan engjëjt nga qielli, dhe përgëzimi me kënaqësinë e Allahut i kish ardhur.
وهو الذي لم يخش لومة لائم ** في قتل أهل البغي والعدوان 27. Është ai që nuk iu frikësua asnjë qortuesi kur luftoi t’padrejtët dhe armiqtë.
قتل الألى منعوا الزكاة بكفرهم ** وأذل أهل الكفر والطغيان 28. Ndëshkoi ata që mbajtën zekatin me blasfeminë e tyre; poshtëroi ndjekësit e blasfemisë e të padrejtësisë.
سبق الصحابة والقرابة للهدى ** هو شيخهم في الفضل والإحسان 29. Ua kaloi të gjithë sahabëve dhe të afërmve të Profetit: ai është i pari i tyre për mirësi e bamirësi.
والله ما استبقوا لنيل فضيلة ** مثل استباق الخيل يوم رهان 30. Për at’Allah, sa e sa herë me njëri-tjetrin janë matur, ndonjë të mirë të kapin, si kuajt në gara.
إلا وطار أبي إلى عليائهــا ** فمكانه منها أجل مكــان 31. Të mos fluturojë pra ai që ndodhet në pozitën më të lartë! Pozita e tij më e mira qe.
ويل لعبد خان آل محمد ** بعداوة الأزواج والأَخْتان 32. Mjerë për atë që familjen e Muhamedit tradhton, duke armiqësuar gratë e dhëndurët e tij.
طوبى لمن والى جماعة صحبه ** ويكون من أحبابه الحسنان 33. Lum për atë që i do të gjithë shokët e tij, e nga të dashurit e tyre është.
Shejhu: “Domethënë, ndërthur dashurinë për Ehli Bejtin dhe për shokët, duke mos bërë dallime midis tyre. Duhet ditur se të gjithë shokët e të afërmit e Profetit (salallahu alejhi ue selem!) duhen respektuar e nderuar, dhe duhet të lutemi për ta. Nuk duhet ta teprojmë në dashurinë për disa duke lënë mënjanë disa të tjerë, por i duam dhe i afrojmë të gjithë në mënyrë të kujdesshme, pa teprime e pa mangësi.”
بين الصحابة والقرابة ألفة ** لا تستحيل بنزغة الشيطان 34. Ndërmjet shokëve dhe familjes ka harmoni, shejtani nuk duhet të na turbullojë në këtë mes.
Shejhu: “Më konkretisht, Ebu Bekri thotë: “Kujdesuni për Muhamedin (salallahu alejhi ue selem!) dhe të afërmit e tij!” Po ashtu: “ Për Zotin, më shumë dua të sillem mirë e të mbaj lidhjet me të afërmit e të Dërguarit (salallahu alejhi ue selem!) sesa me të afërmit e mi!” Këto dy thënie gjenden në Sahīh-un e Buhariut, me anë të sened-it të tij që shkon deri te Ebu Bekri. Gjithashtu, kur Umeri përpiloi divanet (listat e njerëzve që përfitojnë nga pasuria e shtetit), vendosi të parët në listë të afërmit e Profetit (salallahu alejhi ue selem!), dhe më pas ata që janë më afër në farefisni me të, dhe jo veten e familjen e tij, që i la vetëm kur mbërriti në vendin e vet, në Beni ʿAdij.
!هم كالأصابع في اليدين تواصلا ** هل يستوي كف بغير بنان؟ 35. Ata janë si gishtat e dorës, të bashkuar. A mund të ketë dorë pa gishta?!
حصرت صدورالكافرين بوالدي ** وقلوبهم ملئت من الأضغان 36. Gjokset e jobesimtarëve janë ngushtuar nga baba im! Zemrat e tyre janë mbushur me urrejtje!
حب البتول وبعلها لم يختلف ** من ملة الإسلام فيه اثنان 37. Për dashurinë e nuses së re dhe burrit të saj, në botën e Islamit s’ka kundërshtime.
أكرم بأربعة أئمة شرعنا ** فهم لبيت الدين كالأركان 38. Sa të mirë janë katër imamët e fesë sonë! Për shtëpinë e fesë janë si shtyllat.
Shejhu: “Bëhet fjalë për Ebu Bekrin, Umerin, Uthmanin dhe Aliun (katër kalifët e drejtë).”
نسجت مودتهم سدى في لحمة ** فبناؤها من أثبت البنيان 39. Afërsia e tyre është futur thellë në shpirtrat e tyre. Ky është më i forti ndërtim.
الله ألف بين ود قلوبهــم ** ليغيظ كل منافق طعان 40. Allahu bashkoi dashurinë e zemrave të tyre, që çdo hipokrit e shpifës të lëngojë në mllef.
رحماء بينهم صفت أخلاقهم ** وخلت قلوبهم من الشنآن 41. Të mëshirshëm me njëri-tjetrin e me moral të lartë. Zemrat e tyre qenë të pastra nga urrejtja.
فدخولهم بين الأحبة كلفة ** وسبابهم سبب إلى الحرمان 42. Andaj, hyrja në mesin e të dashurve është punë e vështirë; sharja e tyre është shkak për ndalesë.
جمع الإله المسلمين على أبي ** واستبدلوا من خوفهم بأمان 43. Zoti i bashkoi muslimanët përmes babës tim: frikën me siguri e zëvendësuan.
!وإذا أراد الله نصرة عبده ** من ذا يطيق له على خذلان؟ 44. Kur Allahu do të ndihmojë robin e Tij, kush mund ta mposhtë atë!
من حبني فليجتنب من سبني ** إن كان صان محبتي ورعاني 45. Kush më do, le të largohet prej atij që më shan! Nëse me ruan mua dhe dashurinë ndaj meje;
وإذا محبي قد ألظ بمبغضي ** فكلاهما في البغض مستويان 46. nëse ai që më do nuk ndahet nga urrejtësi im, atëherë që të dy janë të njëjtë në urrejtje.
إني لطيبة خلقت لطيب ** ونساء أحمد أطيب النسوان 47. Unë jam e mirë, e krijuar për të mirin. Gratë e të lavdëruarit janë më të mirat.
إني لأم المؤمنين فمن أبى ** حبي فسوف يبوء بالخسران 48. Unë jam nëna e besimtarëve. Ai që refuzon dashurinë për mua, me humbjen njësh do bëhet!
الله حببني لقلب نبيـه ** وإلى الصراط المستقيم هداني 49. Allahu më ka bërë të dashur për zemrën e të Dërguarit të tij, dhe më ka udhëzuar në rrugë të drejtë.
والله يكرم من أراد كرامتي ** ويهين ربي من أراد هواني 50. Allahu e nderoftë atë që do të më nderojë, dhe poshtëroftë atë që do t’më poshtërojë.
والله أسأله زيادة فضله ** وحمدته شكرا لما أولانـي 51. Lus Allahun që mirësitë e Tij të m’i shtojë! Falënderuar e kam për të mirat qe më ka dhënë.
يا من يلوذ بأهل بيت محمد ** يرجو بذلك رحـمة الرحمان 52. O ti që strehohesh te familja e Muhamedit, duke synuar rahmetin e Rrahmanit,
صل أمهات المؤمنين ولاتحد ** عنا فتسلب حلة الإيمــان 53. Mbaji lidhjet me nanat e besimtarëve e mos u largo nga ne, që rroba e imanit të mos zhvishet teje!
Shejhu: “Janë disa njerëz që e teprojnë duke nderuar disa prej anëtarëve të Ehli Bejtit, dhe strehohen tek ata. Janë po këta që nuk i respektojnë nënat e besimtarëve, ndërkohë që edhe ato janë pjesë e Ehli Bejtit; pasi nënat e besimtarëve janë prej Ehli Bejtit të Profetit (salallahu alejhi ue selem!). Gjithashtu, të gjithë të afërmit e tij janë pjesë e Ehli Bejtit. Të afërmit e të Dërguarit (paqja e Zotit qoftë me të!) dhe Ehli Bejti i tij (salallahu alejhi ue selem!) janë ata që e kanë haram të marrin sadakanë dhe zukatin; pra, zekati nuk u jepet atyre, por vetëm nga një e pesta e presë së luftës.
Ehli Bejti i Profetit (salallahu alejhi ue selem!) janë si më poshtë:
Gratë e tij, dy xhaxhallarët (Abasi dhe Hamzaja), fëmijët e xhaxhallarëve, fëmijët e Abasit dhe të Hamzait, fëmijët e Ebu Lehebit, fëmijët e Ebu Talibit, fëmijët e Zubejrit dhe fëmijët e Harith ibn Abd ul-Mutalibit. Të gjithë këta, të gjithë ata që janë muslimanë nga pasardhësit e Abd ul-Mutalibit janë pjesëtarë të Ehli Bejtit. Afërsia nuk është e veçuar për një grup të caktuar të Ehli Bejt-it. Ndjekësit e Sunetit dhe të xhematit i duan dhe i ndihmojnë të gjithë, duke mos bërë dallime në dashurinë ndaj të afërmve dhe sahabëve, por duke i dashur që të gjithë. Ai që është njeri me iman e devotshmëri nga të afërmit e Profetit (salallahu alejhi ue selem!), ne e duam imanin dhe devotshmërinë e tij, por e duam edhe për afërsinë që ka me Profetin (salallahu alejhi ue selem!).
Pra, i afërmi i Profetit (salallahu alejhi ue selem!) duhet – mbas dashurisë ndaj imanit dhe devotshmërisë së tij – për afërsinë e tij me Profetin (salallahu alejhi ue selem!). Gjithashtu, duhen dashur edhe të gjithë sahabët. Prandaj, dashuria ndaj të gjithëve është obligim: për sahabët dhe të afërmit; duke mbajtur mirë ndërmend se nuk duhet të teprohet me dashurinë për disa duke harruar disa të tjerë. Duhet të jemi mesatarë e të drejtë.”
إني لصادقة المقال كريمة ** إي والذي ذلت له الثقلان 54. Njëmend që unë të drejta i kam fjalët; jam edhe bujare. Po, pasha Atë të Cilit i përulen njerëzit dhe xhindet.
خذها إليك فإنما هي روضة ** محفوفة بالروح والريحان 55. Merre pra këtë, se ky është një kopsht i rrethuar me aromë e lule nga më të këndshmet.
صلى الإله على النبي وآله ** فبهم تشم أزاهرالبستان 56. Allahu dërgon bekime mbi të Dërguarin dhe familjen e tij! Me ata ndihet aroma e kopshtit…
Shejhu: “Pra, siç e pamë, kjo poemë e bukur ka 56 vargje, dhe është plot bukuri e kthjelltësi. Zoti e mëshiroftë autorin e saj dhe ne bashkë me të! Allahu na dhëntë prirjen për të dashur sahabët dhe të afërmit e Profetit (paqja qoftë me të!), të cilët janë të parët dhe më të mirët që duhen dashur, duke u bazuar në fjalën e tij (paqja qoftë me të!): “Kush ka arritur tre gjëra do gjejë ëmbëlsinë e imanit: Allahu dhe i Dërguari i Tij të jenë më të dashur për të se të gjithë të tjerët; ta dojë tjetrin vetëm për të Allahut…”
Pra, shokët e Profetit (paqja qoftë me të!) dhe të afërmit e tij duhen për shkak të imanit, devotshmërisë dhe për faktin se qenë të parët që pranua Islamin. Çdo i afërm i Profetit (paqja qoftë me të!) duhet bashkë me dashurinë për imanin dhe devotshmërinë e tij, për shkak të afërsisë me Profetin (paqja qoftë me të!). Siç e mësuam, të afërmit e tij janë gratë e tij, pasardhësit dhe çdo musliman e muslimane që bën pjesë të pasardhësit e Abd ul-Mutalibit.”
Allahu e di më së miri dhe salatet e selamet qofshin mbi të Dërguarin tonë Muhammedin dhe krejt familjen e Sahabet e Tij!
Përktheu: Ahmed Xhafer Hoxha
Redaktoi: Edison Çeraj
