Burimi: “Et-temhid lisherhi kitabit-teuhid el-ledhi huwe hakkull-llahi alel-abid”
Të autorit: Shejh Salih bin AbdulAziz Alu Esh-Shejh (Allahu e ruajtë!)
Dhe fjala e Allahut të Lartësuar: “Sa për ata që besojnë dhe nuk e molepsin (njollosin) besimin e tyre me padrejtësi (idhujtari)…” (El-En’am: 82).
Transmetohet nga Ubadetu bin Es-Samit të ketë thënë: “I Dërguari i Allahut (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush dëshmon se s’ka të adhuruar me të drejtë, përveç Allahut, dhe se Ai është i Vetëm e i Pashoq dhe Muhamedi është rob dhe i Dërguar i Tij, dhe se Isai është rob i Allahut dhe i Dërguar i Tij, dhe (se ai është) fjala e Tij, të cilën e hodhi brenda Merjemes dhe shpirt prej Tij, dhe se Xheneti dhe Zjarri janë të vërtetë, Allahu atë njeri ka për ta futur në Xhenet, sido që t’i ketë veprat.” E shënojnë Buhariu dhe Muslimi.[1]
Gjithashtu, ata dy, në hadithin e Itbanit, transmetojnë (fjalën e Profetit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem): “…se, vërtet, Allahu ia ka ndaluar Zjarrit (të djeg) atë njeri që thotë: ‘S’ka të adhuruar me të drejtë, përveç Allahut’, duke kërkuar me këtë Fytyrën e Allahut”.[2]
Transmetohet nga Ebu Se’id El Hudrij se Profeti (sa-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Musai tha: “O Zoti im, më mëso një gjë me të cilën do të të përmend dhe do të të lus Ty”. Ai i tha: “O Musa, thuaj: “la ilahe il-lAll-llah (s’ka të adhuruar me të drejtë, përveç Allahut)”. Musai tha: “O Zoti im, të gjithë robërit Tu e thonë këtë”. Allahu tha: “O Musa, sikur shtatë qiejt dhe çdokush që është (banon) në to, përveç Meje, dhe shtatë tokat të ishin në njërën anë (të peshores) ndërsa “la ilahe il-lAll-llah” në anën tjetër (të saj), “la ilahe il-lAll-llah” do të peshonte më rëndë”. E transmetojnë Ibën Hibbani dhe El Hakim, i cili edhe e saktëson.[3]
Gjithashtu, Et-Tirmidhij transmeton nga Enesi – dhe njëkohësisht këtë hadith e ka verifikuar si të mirë – i cili thotë: “Kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) duke thënë: “Allahu i Lartësuar ka thënë: ‘O bir i Ademit, sikur të më vish me mëkate sa madhësia e Tokës e pastaj të më takosh pa më shoqëruar asgjë, Unë do të të vij me po aq falje”.[4]
Në këtë kapitull shqyrtohen disa çështje:
1- Gjerësia e mirësisë së Allahut.
2- Shpërblimi i shumtë i teuhidit tek Allahu.
3- Krahas kësaj mirësie, teuhidi edhe i shlyen mëkatet.
4- Komenti i vargut 82 të kaptinës El-En’am.
5- Përsiat mbi pesë çështjet e përmendura në hadithin e Ubadetes.
6- Kur këtë hadith e bashkon me hadithin e Itbanit si dhe me ato që vijnë pas tij, të qartësohet kuptimi i “la ilahe il-lAll-llah” dhe gjithashtu të qartësohet gabimi i të mashtruarve.
7- Njoftimi për kushtin e përmendur në hadihitn e Itbanit.
8- Edhe pejgamberët kishin nevojë të njoftoheshin për vlerën (mirësinë) e thënies “la ilahe il-lAll-llah”.
9- Njoftimi se kjo thënie peshon më rëndë se të gjitha krijesat, edhe pse peshorja e shumicës së atyre që e thonë do t’ju peshojë lehtë.
10- Njoftimi se janë shtatë tokë, njësoj si qiejt.
11- Ato (qiejt) kanë banorë.
12- Pohimi i Cilësive (të Allahut), ndryshe nga Esh’aritë.
13- Kur ta kuptosh hadithin e Enesit, do të të bëhet e ditur se fjala e Profetit (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) në hadithin e Itbanit: “…se, vërtet, Allahu ia ka ndaluar Zjarrit (të djeg) atë njeri që thotë: ‘S’ka të adhuruar me të drejtë, përveç Allahut’, duke kërkuar me këtë Fytyrën e Allahut” ka kuptimin se lënia e shirkut nuk është vetëm shqiptimi i saj (thënies) me gjuhë.
14- Përsiat mbi atë sesi janë përmendur së bashku Isai dhe Muhamedi si dy robër të Allahut dhe të Dërguar të Tij.
15- Njohja e veçimit të Isait me atë se ai është “Fjala e Allahut”.
16- Të njohurit me atë se ai është “Shpirt nga Allahu”.
17- Njohja e mirësisë (vlerës) së besimit në Xhenet dhe në Zjarr.
18- Kuptimi i fjalës së Profetit (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem): “… sido që t’i ketë veprat.”
19- Mësojmë se peshorja (e Ditës së Gjykimit) i ka dy anë (Pjata).
20- Mësojmë se Allahu ka Fytyrë.
Komenti:
Ky kapitull, “Vlera (mirësia) e teuhidit dhe cilat prej mëkateve i shlyen ai”, përfshin teuhidin me të tri llojet e tij. Pra, teuhidi me të tri llojet ka mirësi të madhe ndaj ithtarëve të tij. Dhe prej mirësisë më të madhe të teuhidit është se përmes tij shlyhen mëkatet. Për këtë, shejhu – Allahu e mëshiroftë – në formulimin e këtij kapitulli tha: “Vlera (mirësia) e teuhidit dhe cilat prej mëkateve i shlyen ai”. Andaj, lidhorja “ma”/”cilat” e përmendur këtu është përemër lidhor, për shkak të ardhjes së parafjalës qartësuese “min”/ “prej”, gjë që e pengon bërjen e saj (lidhores “ma”) në pjesëz lidhore.
Atëherë, kuptimi (i kapitullit) është: “Kapitull: Vlera (mirësia) e teuhidit dhe sqarimi i mëkateve të cilat i shlyen ai.” Pra, teuhidi i shlyen të gjitha mëkatet; jo vetëm disa prej mëkateve e disa prej tyre jo, sepse teuhidi është një vepër e mirë dhe madhore. Mëkati nuk përballet me të (teuhidin) veçse drita e asaj vepre të mirë (teuhidit) e djeg (zhdukë) gjurmën e atij mëkati, nëse ajo dritë është e plotë.
Pra, ky është qëllimi i fjalës së tij (autorit): “Kapitull: Vlera (mirësia) e teuhidit dhe cilat prej mëkateve i shlyen ai”. Andaj, ai i cili e plotëson teuhidin me të tri llojet e tij – kam për qëllim: teuhidurr-rrububijjeti, teuhidul-ilahijjeti dhe teuhidul-esmai ues-sifati -, atij njeriu do t’i shlyhen mëkatet, siç do të vijojë sqarimi i kësaj në kapitullin e radhës se, ai i cili e realizon teuhidin, do të hyjë në Xhenet pa dhënë llogari.
Pra, sa herë që shtohet (rritet) teuhidi, shlyhen prej mëkateve po aq sa është madhësia e tij. Dhe sa herë që shtohet (rritet) teuhidi, robi sigurohet në këtë dynja dhe në Ahiret, po aq sa është madhësia e tij. Dhe sa herë që robi i shton përpjekjet e tij në realizimin e teuhidit, ai i ekspozohet hyrjes në Xhenet, sido që t’i ketë veprat. Për këtë, Imami – Allahu e mëshiroftë – e solli vargun e kaptinës El-En’am. Kështu, ai tha: “Kapitull: Vlera (mirësia) e teuhidit dhe cilat prej mëkateve i shlyen ai”, “Dhe fjala e Allahut të Lartësuar…” pastaj i ceku vargjet.Disa prej dijetarëve thanë: “lidhorja “ma”/ “cilat” në fjalën e autorit: “…dhe cilat prej mëkateve i shlyen ai” është pjesëz lidhore.
Dhe fjala e Allahut të Lartësuar: “Sa për ata që besojnë dhe nuk e molepsin (njollosin) besimin e tyre me padrejtësi (idhujtari), pikërisht atyre u takon siguria dhe ata janë të udhëzuar.” (El-En’am: 82). Padrejtësia e përmendur këtu është shirku (idhujtaria), siç ka ardhur shpjegimi i kësaj në dy Sahihat nga hadithi i Abdullah bin Mes’udit se, kur sahabët u frikuan nga ky varg dhe thanë: “O i Dërguar i Allahut, cili prej nesh nuk e ka molepsur besimin e tij me padrejtësi?!”, ai tha: “Nuk është ajo për të cilën po mendoni. Padrejtësia (e përmendur në këtë varg) është shirku. A nuk e keni dëgjuar fjalën e robit të mirë: “Pa dyshim, idhujtaria (shirku) është një padrejtësi shumë e madhe”. (Lukman: 13)[5]
Pra, padrejtësia e përmendur këtu – që kihet për qëllim nga Ligjvënësi – është shirku (idhujtaria). Andaj, qëllimi i shejhut me sjelljen e këtij vargu nën këtë kapitull është: sqarimi i vlerës (mirësisë) së atij që beson dhe njëson (Allahun) e që nuk e moleps (njollos) besimin dhe teuhidin e tij me shirk (idhujtari), si dhe (sqarimi) se atij i takon siguria e plotë dhe udhëzimi i plotë. Pra, kjo është lidhja e vargut me kapitullin. Kuptimi i vargut është: sa për ata që besojnë dhe nuk e molepsin (njollosin) besimin e tyre me shirk (idhujtari), pikërisht atyre u takon siguria dhe ata janë të udhëzuar.
Fjala “padrejtësi” në këtë varg ka ardhur e panjohur (pashquar) dhe në kontekstin e mohimit, i cili është në fjalën e Allahut: “…dhe nuk e molepsin…” , andaj kjo aludon në të gjitha llojet e padrejtësisë. Mirëpo, me përgjithësimin këtu a mendohet në përgjithësimin e veçuar, apo përgjithësimin përmes të cilit kihet për qëllim veçimi? Përgjigjja: qëllimi me përgjithësimin këtu është përgjithësimi përmes të cilit kihet për qëllim veçimi, sepse tek usulijintë (dijetarët e bazave
të fikhut – jurisprudencës) përgjithësimi herë mbetet si i tillë (gjithëpërfshirës), herë është përgjithësim i veçuar, d.m.th. tek i cili ka hyrë veçimi, dhe herë është përgjithësim përmes të cilit kihet për qëllim veçimi, d.m.th. fjala e tij është përgjithësuese, mirëpo përmes saj kihet për qëllim veçimi.
Pra, këto janë të tri format (e përgjithësimit), ndërkaq forma e tretë (e tij) është ajo, përmes së cilës shejhu – Allahu e mëshiroftë – pati për qëllim të argumentonte nga vargu (i kaptinës El-En’am). Është e saktë se fjala “padrejtësi” këtu është e panjohur (pashquar) në kontekstin e mohimit “nuk” dhe si e tillë aludon në përgjithësim, mirëpo ai është përgjithësim përmes të cilit kihet për qëllim veçimi. Ai (veçim) është të veçuarit e njërit ndër llojet e padrejtësisë, dhe (ky lloj) është shirku. Andaj, përgjithësimi këtu i përfshin llojet e shirkut e jo llojet e padrejtësisë në tërësi. Sepse prej llojeve të padrejtësisë është padrejtësia e robit ndaj vetes së tij me mëkate apo padrejtësia e robit ndaj të tjerëve me lloj-lloj tejkalimi të kufijve. Gjithashtu, ka prej padrejtësisë që është e tillë nga aspekti i së drejtës së Allahut të Madhërishëm, duke i bërë shirk Atij, dhe ky është qëllimi nga ky përgjithësim. Pra, ai (përgjithësimi) është që përfshin llojet e shirkut. Dhe përmes kësaj (që u cek) arrihet mënyra e argumentimit nga vargu. Atëherë, kuptimi i vargut: “Sa për ata që besojnë dhe nuk e molepsin (njollosin) besimin e tyre…” është: nuk e molepsin (njollosin) teuhidin e tyre me ndonjërin prej llojeve të shirkut.
“…pikërisht atyre u takon siguria dhe ata janë të udhëzuar.” “Siguria” e përmendur këtu është siguria e plotë në këtë botë. Ajo është siguria e zemrës dhe mospikëllimi i saj për dikë tjetër veç Allahut të Lartësuar. Ndërsa “udhëzimi” (i përmendur këtu) është udhëzimi i plotë në dynja dhe në Ahiret. Dhe sa herë që ka mangësi në teuhid, për shkak të kryerjes nga ana e robit të disa prej llojeve të padrejtësisë – që është ose shirku i vogël, ose shirku i fshehtë dhe llojet e tjera të tij e të ngjashme me to –, nga ai largohet siguri e udhëzim po aq sa i ka vepruar ato (padrejtësi). Dhe kjo nga aspekti i komentimit të “padrejtësisë” si “shirk” (idhujtari).
E, nëse e komenton “padrejtësinë” si “të gjitha llojet e padrejtësisë”, siç e cek shejhul-islam ibën Tejmijjeh, atëherë, sipas këtij komentimi, ajo qëndron (relativisht) mes “sigurisë” e “udhëzimit” dhe ekzistimit të padrejtësisë. Pra, sa herë që largohet padrejtësia, gjendet siguria dhe udhëzimi. Ndërkaq, sa herë që plotësohet teuhidi dhe largohet mëkati, shtohet siguria dhe udhëzimi. E, kur të shtohet padrejtësia, pakësohet siguria dhe udhëzimi po aq sa është shtuar ajo.
Autori tha: Transmetohet nga Ubadetu bin Es-Samit të ketë thënë: “I Dërguari i Allahut (sallAll-llahu alejhi ue sel-lem) ka thënë: “Kush dëshmon se s’ka të adhuruar me të drejtë, përveç Allahut, dhe se Ai është i Vetëm e i Pashoq dhe Muhamedi është rob dhe i Dërguar i Tij, dhe se Isai është rob i Allahut dhe i Dërguar i Tij (se ai është) Fjala e Tij, të cilën e hodhi brenda Merjemes, dhe shpirt prej Tij, dhe se Xheneti dhe Zjarri janë të vërtetë, Allahu atë njeri ka për ta futur në Xhenet, sido që t’i ketë veprat.” E shënojnë Buhariu dhe Muslimi[6].
Lidhja e këtij hadithi me kapitullin është në fjalën e tij: “…sido që t’i ketë veprat.” Kuptimi i thënies “sido që t’i ketë veprat” është: pavarësisht veprave të tij. Domethënë, edhe nëse ai është shpërfillës ndaj kryerjes së veprave dhe ka mëkate e mosbindje, e tërë kjo (dëshmi e tij) ka një vlerë të madhe për shkak të teuhidit të tij ndaj Allahut, dëshmisë së tij për Të se Ai është i Vetëm, dhe për Profetin e Tij se ka ardhur me mesazh nga Ai, dhe për shkak të dëshmisë së tij për Isain se ai është rob dhe i Dërguar i Allahut dhe Fjala e Tij, të cilën e hodhi brenda Merjemes, dhe shpirt nga Ai, si dhe dhe për shkak të besimit të tij në të fshehtën dhe në ringjallje. Dhe kjo vlerë është se atë njeri Allahu do ta fusë në Xhenet, edhe nëse ai është shpërfillës ndaj kryerjes së veprave të mira. Pra, në këtë hadith ka sqarim të mirësisë (vlerës) së teuhidit ndaj ithtarëve të tij.
Autori tha: Gjithashtu, ata dy, në hadithin e Itbanit transmetojnë (fjalën e Profetit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem): “…se, vërtet, Allahu ia ka ndaluar Zjarrit (të djeg) atë njeri që thotë: ‘S’ka të adhuruar me të drejtë, përveç Allahut (la ilahe il-lAll-llah)”, duke kërkuar me këtë Fytyrën e Allahut”[7].
Fjala e tij: “…atë njeri që thotë: ‘S’ka të adhuruar me të drejtë, përveç Allahut…” Qëllimi me “thotë” këtu është thënia së cilës i bashkëngjitet plotësimi i kushteve. Kjo është njësoj me fjalën e Profetit (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem): “Haxhi është (të qëndruarit në) Arafat”[8], d.m.th. nëse njeriu i ka kryer shtyllat dhe obligimet tjera (të haxhit). Andaj, kuptimi i fjalës së tij këtu “…atë njeri që thotë: ‘S’ka të adhuruar me të drejtë, përveç Allahut…” është: duke ia bashkëngjitur
(kësaj thënieje) kryerjen e kushteve dhe zbatimin e kërkesave të saj.
Me fjalën e tij: “…duke kërkuar me këtë Fytyrën e Allahut” përjashtohen mynafikët, sepse ata, në momentin kur e thanë atë (thënie), me të nuk e kërkonin Fytyrën e Allahut.
Fjala e tij: “…ia ka ndaluar Zjarrit…”. Në tekstet e Kuranit dhe të Sunetit, ndalimi i Zjarrit (nga Allahu) vjen në dy nivele:
Ndalim i pakufizuar,
Ndalim pas një kohe.
Ndalimi i pakufizuar nënkupton se, ai të cilin Allahu ia ka ndaluar Zjarrit ta djegë, nuk do të hyjë kurrë në të, ose që Allahu ia fal atij (mëkatet), ose atë se ai është prej atyre që hyjnë në Xhenet pa dhënë llogari dhe pa u dënuar. E, nëse ndalimi vjen pas një kohe, ka mundësi që njeriu të hyjë në Zjarr, pastaj t’i bëhet i ndaluar qëndrimi në të. Ky hadith nënkupton edhe nivelin e parë, edhe të dytin.
“…se, vërtet, Allahu ia ka ndaluar Zjarrit (të djegë) atë njeri që thotë: ‘S’ka të adhuruar me të drejtë, përveç Allahut…” D.m.th. ai që vdes pa u penduar, por që e ka realizuar teuhidin, e ka ndaluar veten nga e kundërta e tij (shirku) dhe ka disa mëkate e mosbindje, ai njeri është nën dëshirën e Allahut: ose Ai e dënon e pastaj ia ndalon qëndrimin në Zjarr, ose e fal dhe qysh në fillim ia ndalon qëndrimin në Zjarr.
Atëherë, pjesa argumentuese e hadithit për kapitullin është se, pasi që me këtë thënie të teuhidit – sqarimi i hollësishëm i së cilës do të vijojë, nëse do Allahu – poseduesi i saj ka kërkuar Fytyrën e Allahut dhe i ka realizuar kushtet dhe kërkesat e saj, Allahu i dhuron mirësi dhe ia jep atë që e meriton prej ndalimit të qëndrimit të tij në Zjarr. Kjo padyshim që është një mirësi (vlerë) e madhe. E lusim Allahun e Lartësuar që të na bëjë prej poseduesve të saj!
Ndërsa, në hadithin e Ebu Se’idit, të ardhur pas atij të Itbanit, është fjala e Musait – alejhisselam-: “O Zoti im, më mëso një gjë me të cilën do të të përmend dhe do të të lus”. Ai i tha: “O Musa, thuaj: “la ilahe il-lAll-llah (s’ka të adhuruar me të drejtë, përveç Allahut)”. Musai tha: “O Zoti im, të gjithë robërit Tu e thonë këtë”.[9]
Ky hadith aludon në atë se mund të ndodhë që poseduesit e vlerës e të pozitës së lartë në fe, të sinqeritetit e të teuhidit, të njoftohen për ndonjë prej çështjeve të teuhidit. Pra, Musai – alejhis-selam –, njëri ndër profetët vullnetfortë (ulul-azmi), të cilit Allahu i foli, dëshiroi diç me të cilën do të veçohej nga ajo që gjendet tek njerëzit. Dhe gjëja më madhore përmes së cilës veçohen miqtë e Allahut, profetët, të Dërguarit e Tij dhe ata që janë të paepur e vullnetfortë në radhët e tyre, është fjala e teuhidit “la ilahe illAll- llah”. Pra, Musai deshi diç edhe më të veçantë se ajo, dhe atij iu bë e ditur se nuk ka asgjë më të veçantë se fjala e teuhidit. Ajo (shprehje) është gjëja më e mirë (më me vlerë), dhe është ajo drejt së cilës u orientuan profetët e paepur e vullnetfortë si dhe njerëzit e tjerë përveç tyre. Musai tha: “O Zoti im, të gjithë robërit Tu e thonë këtë”. Allahu tha: “O Musa, sikur shtatë qiejt dhe çdokush që është (banon) në to, përveç Meje…”, d.m.th. dhe çdokush që është (banon) në shtatë qiejt prej engjëjve dhe robërve të Allahut, përveç Allahut (jo Allahut) të Madhërishëm.
“…dhe shtatë tokat të ishin në njërën anë (të peshores)…”, d.m.th. sikur shtatë qiejt dhe shtatë tokat të trupëzoheshin e pastaj të gjitha të vendoseshin në një peshore e cila i ka dy anë (pjata) dhe (shprehja) la ilahe il-lAll-llah të vihej në anën (pjatën) tjetër të saj, ajo do të peshonte më rëndë. Pra, la ilahe il-lAll-llah është fjalë e teuhidit. Ajo është e rëndë në peshoren e atij që e thotë dhe ia rrit vlerën atij që beson në të dhe në ato çka aludon ajo. Për këtë, (Profeti) tha: “…la ilahe il-lAll-llah” do të peshonte më rëndë”.
Mënyra e argumentimit (nga ky hadith): sikur të parafytyrohej se mëkatet e robit kanë arritur peshën e shtatë qiejve dhe (peshën e) të gjithë atyre që gjenden në to prej robërve e engjëjve, si dhe peshën e tokës, thënia la ilahe il-lAll-llah, pavarësisht peshës së rëndë të tyre, do të peshonte më rëndë. Pikërisht në këtë aludon hadithi i skedës (hadithul bitakah), në të cilin thuhet se njërit prej mëkatarëve (të këtij ummeti) do t’i vihen në njërën anë të peshores regjistra madhështorë (të veprave këqija) e pastaj i thuhet: “A ke ndonjë vepër (të mirë)?” Ai thotë: “Jo.” I thuhet: “Si jo”, dhe i nxirret një skedë në të cilën është shënuar la ilahe il-lAll-llah dhe vendoset në anën tjetër të peshores. Atëherë, (ngrihen) vijnë lehtë regjistrat ndërsa skeda peshon rëndë.[10]
Kjo vlerë (mirësi) madhështore e fjalës së teuhidit i takon atij njeriu në zemrën e të cilit ajo është forcuar (rrënjosur). Kjo sepse në zemrat e disa prej robërve ajo shprehje është e fortë, për shkak se ata janë të sinqertë dhe të vërtetë në të. Tek ai që është prej këtyre (personave), nuk ka pikë dyshimi rreth gjërave në të cilat aludon ajo. Ai beson në tërë atë që përmban ajo shprehje dhe i do ato në të cilat ajo aludon. Kështu, në zemrën e tij forcohen gjurma dhe drita e saj. E, nëse është e tillë, ajo djeg çdo mëkat me të cilin përballet. E, sa për atë që nuk është prej poseduesve të sinqeritetit të plotë në të, atij nuk do t’i (ngrihen) vijnë lehtë regjistrat e mëkateve. Andaj, ky hadith dhe ai i skedës aludojnë në atë se shprehjes la ilahe illAll-llah nuk mund t’i bëjë ballë asnjë mëkat dhe asnjë gabim. Mirëpo, kjo është për atë që e ka plotësuar dhe realizuar atë në mënyrën që zemrën e tij – rreth domethënies së saj – nuk e ka shoqëruar as dyshimi e as hamendja.
Domethënia e kësaj shprehjeje përfshin teuhidurr-rrububijjeti përmes nënkuptimit (përmbajtjes), teuhidul-esmai uesifati përmes pashmangshmërisë dhe teuhidul-ilahijjeti përmes përputhshmërisë. Andaj, ai i cili përfiton nga kjo shprehje në mënyrën më të plotë, edhe nëse mëkatet e tij arrijnë çfarëdo madhësie dhe regjistrat e (mëkateve të) tij peshojnë sa shtatë qiejt dhe shtatë tokët, është ai, që e ka përsosur tërë teuhidin në të cilin aludon ajo.
Në këtë, gjithashtu, aludon hadithi i fundit, që ka ardhur po në këtë kapitull, nga Enesi (radijAllahu anhu), i cili thotë: “Kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) duke thënë: “Allahu i Lartësuar ka thënë: “O bir i Ademit, sikur të më vish me mëkate sa madhësia e Tokës e pastaj të më takosh pa më shoqëruar asgjë, Unë do të të vij me po aq falje”[11].
Kjo është prej mirësisë së teuhidit dhe prej shlyerjes së tij të mëkateve. Lidhja e këtij hadithi me kapitullin është e qartë: ai i cili (në Ditën e Gjykimit) vjen me mëkate të mëdha, edhe nëse ato janë sa madhësia dhe sasia e Tokës, mirëpo e takon Allahun pa i shoqëruar asgjë, Allahu atij robi i vjen me po aq falje (d.m.th. me falje që është sa sasia/madhësia e atyre mëkateve). Kjo për shkak të mirësisë së teuhidit dhe mirësisë së madhe të Allahut të Lartësuar ndaj robërve ë Tij në udhëzimin drejt teuhidit e pastaj shpërblimin për të.
Vijon inshaAllah!
Përktheu: Petrit Perçuku
